Prawo bilansowe wyznacza terminy dla sporządzania i zatwierdzania sprawozdań finansowych. Ustawa o rachunkowości daje spółkom czas do końca marca na sporządzenie sprawozdania, natomiast do końca czerwca na jego zatwierdzenie (w przypadku, kiedy rok bilansowy zgodny jest z rokiem kalendarzowym).
Należy pamiętać, że jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie.
Wprowadzenie korekt
W tym celu jednostka powinna dokonać odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej. Nie jest konieczne natomiast wprowadzanie korekt w przypadku: zmiany kursu walut, powodzi lub pożaru, spadku wartości rynkowej inwestycji czy emisji praw do akcji.
Kwestię zdarzeń po dniu bilansowym reguluje również Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 10 Zdarzenia następujące po dniu bilansowym. Standard w odróżnieniu od ustawy o rachunkowości podaje przykłady zarówno zdarzeń, które determinują dokonanie korekty sprawozdania, jak i tych, które skutkują jedynie obowiązkiem ich wskazania w informacji dodatkowej i sprawozdaniu z działalności jednostki. Zdarzeniami, które nie wymagają dokonania korekt, ale które powinny być ujawnione w informacji dodatkowej według MSR nr 10, są m.in.:
l istotne połączenie jednostek gospodarczych,
l sprzedaż istotnej jednostki zależnej,
l znaczące zakupy lub znacząca sprzedaż aktywów lub konfiskata kluczowych aktywów przez państwo,
l zniszczenie przez pożar ważnego zakładu produkcyjnego,
l mające miejsce ogłoszenie rozpoczęcia lub rozpoczęcie wdrażania istotnej restrukturyzacji,
l znaczące transakcje dotyczące akcji zwykłych lub potencjalne transakcje dotyczące akcji zwykłych,
l nadzwyczajnie duże zmiany cen aktywów lub kursów wymiany walut po dniu bilansowym,
l zmiany stawek podatkowych lub przepisów podatkowych, które weszły w życie lub zostały ogłoszone i mają znaczący wpływ na bieżące zobowiązania podatkowe i bieżące należności podatkowe oraz na rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, jak również na aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
l podjęcie znaczących zobowiązań (obowiązków) i zobowiązań warunkowych, na przykład udzielenie wysokich gwarancji.
KOREKTĘ TRZEBA WPROWADZIĆ W PRZYPADKU
l bankructwa kontrahenta,
l wykrycia manipulacji zapisami księgowymi lub błędów wskazujących na nieprawidłowość sprawozdania,
l ujawnienia przychodów lub kosztów, które nie zostały ujęte w księgach rachunkowych,
l uzyskania informacji o tym, że na dzień bilansowy nastąpiła utrata wartości składników aktywów,
l powstania dodatkowych zobowiązań, na które należy utworzyć rezerwy,
l rozstrzygnięcia sprawy sądowej, które potwierdza istnienie na dzień bilansowy zobowiązania jednostki gospodarczej (wymaga skorygowania uprzednio utworzonej rezerwy lub utworzenia rezerwy).
Ujawnienie informacji
Ujawnione informacje, które determinują konieczność wprowadzenia korekt do sprawozdania finansowego, mogą być niezależne od jednostki - mieć charakter zewnętrzny, np. otrzymanie prawomocnego wyroku sądu, który potwierdza istnienie na dzień bilansowy zobowiązania jednostki. Mogą też dotyczyć błędów wynikających z pomyłek arytmetycznych, niedopatrzeń lub złego stosowania zasad rachunkowości, np. nieprawidłowa wycena akcji (lub innych instrumentów finansowych) nienotowanych na giełdzie - poprzez zastosowanie złego modelu wyceny. Należy skorygować sprawozdanie finansowe również w momencie, gdy na tyle niekorzystnie zmienia się sytuacja finansowa jednostki, że nie ma podstaw do założenia kontynuacji jej działania.
Przy rozpatrywaniu wprowadzania korekty konieczna jest ocena jej istotności. Każda jednostka sama powinna określić, które błędy zniekształcają obraz funkcjonowania przedsiębiorstwa i mogłyby dostarczać mylnych informacji odbiorcom sprawozdania finansowego.
Jeżeli zasady, którymi posługuje się jednostka, określone są procentowo, np. za istotny błąd uważa się zdarzenie, które:
l zmieniałoby wynik finansowy o co najmniej 2 proc. lub
l stanowi 0,5 proc. sumy bilansowej, lub
l stanowi 1 proc. aktywów netto
należy je ująć w informacji dodatkowej, która określa stosowaną politykę rachunkowości.
Jeżeli ujawniona informacja powoduje wprowadzenie korekt w sprawozdaniu finansowym, należy poinformować o tym fakcie biegłego rewidenta, który bada lub zbadał to sprawozdanie.
PRZYKŁAD 1: SKORYGOWANIE SPRAWOZDANIA
Spółka wyceniła zapasy na dzień (bilansowy) 31 grudnia 2006 r. na 7 mln zł. Po sporządzeniu sprawozdania finansowego, lecz przed jego zatwierdzeniem okazało się, że spółka nie miała zapasów na magazynie, a inwentaryzacja została przeprowadzona błędnie. W tym przypadku należy sporządzić korektę sprawozdania finansowego.
PRZYKŁAD 2: BRAK OBOWIĄZKU KOREKTY
Spółka w sprawozdaniu finansowym za 2006 rok wykazała zobowiązanie krótkoterminowe na kwotę 7 mln euro, wycenioną po kursie 3,85 zł (czyli 26 mln 950 tys. zł). Po sporządzeniu sprawozdania finansowego, lecz przed jego zatwierdzeniem kurs euro spadł o 25 gr, co oznaczałoby, że wartość należności wyniosła 25 mln 200 tys. zł. Ta sytuacja nie wymaga korekty, ponieważ zmiany kursów walutowych po dniu bilansowym wynikają ze zmian warunków ekonomicznych zaistniałych po dacie bilansu.
Podstawa prawna:
- Art. 54 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 10 Zdarzenia następujące po dniu bilansowym.
Agnieszka Pokojska