Dodatkowe świadczenia dla pracowników to już niemal powszechnie przyjęty zwyczaj. Świadczenia te pozwalają z jednej strony na związanie pracownika z firmą, z drugiej zaś na wyróżnienie jego zaangażowania w pracy i odpowiednie nagrodzenie.
Dodatkowe świadczenia mogą przybrać formę nagrody (np. wykupienie w biurze podróży wycieczki na Majorkę) lub zorganizowanego wyjazdu (np. impreza turystyczna połączona ze zwiedzaniem). Nie wszyscy pracodawcy, a tym bardziej nie wszyscy pracownicy wiedzą, że tego rodzaju świadczenia nie zawsze podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego.
Przychód pracownika
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności przychodami takimi są: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona.
Do wymienionych przychodów zaliczane będą również świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Do takich zliczane będą wycieczki.
Nie od każdego jednak świadczenia pracownik zapłaci podatek. W art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono zwolnienie dla rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych. Zwolnienie przysługuje do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Ze zwolnienia w limitowanej części korzystają jedynie świadczenia o charakterze rzeczowym, do których można zaliczyć np. wartość biletu do kina czy do teatru lub wartość karnetu na basen, siłownię czy paczki świąteczne dla dzieci. W przypadku wycieczki finansowanej przez zakład pracy mamy do czynienia z dwoma odmiennymi sytuacjami. Pierwszą, gdy firma organizuje wycieczkę dla pracowników poprzez zakup usługi, i drugą - gdy wycieczkę zakład pracy organizuje we własnym zakresie.
Firma kupuje usługę
W przypadku zorganizowania przez pracodawcę wycieczki dla pracowników, polegającej na zakupie usługi turystycznej, nie będziemy mieli do czynienia ze świadczeniem rzeczowym. Przedmiotem świadczenia jest konkretna usługa. A ta nie podlega zwolnieniu z podatku dochodowego, nawet jeśli została sfinansowana z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Będzie to oznaczało, że zawsze wtedy gdy świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych są imiennie adresowane do pracownika, stanowią jego przychód.
Pracodawca - jeśli kupuje wycieczkę w biurze - powinien jako płatnik obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Podobnie powinien postąpić wtedy, gdy ma miejsce częściowa odpłatność pracownika za ufundowaną przez pracodawcę wycieczkę. Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika. W praktyce oznacza to, że część finansowana przez zakład pracy jest przychodem pracownika, którego wartość ustala się w oparciu o cenę zakupu usługi.
PRZYKŁAD
JAK ROZLICZYĆ WYJAZD WAKACYJNY
Firma chce latem zorganizować wycieczkę dla swoich pracowników oraz dla ich małżonków, którzy nie są pracownikami firmy. W planowany koszt wycieczki wliczony zostanie transport, wyżywienie (rachunki za konsumpcję w restauracji oraz rachunki za zakup artykułów spożywczych), noclegi, ubezpieczenie i bilety wstępu do zwiedzanych miejsc. W tym przypadku zorganizowana i sfinansowana przez firmę wycieczka będzie stanowiła dla pracowników przychód z nieodpłatnych świadczeń, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W przypadku osób niebędących pracownikami (małżonków) będzie to przychód z innych źródeł, od których firma nie musi pobierać zaliczki na podatek. Podatnik otrzymujący to świadczenie będzie jednak zobowiązany uwzględnić jego wartość w rocznym rozliczeniu PIT.
Firma organizuje wyjazd
Inna sytuacja od strony podatkowej powstanie wtedy, gdy pracownicy będą brali udział w wycieczce, którą pracodawca zorganizuje we własnym zakresie (a więc bez udziału biura podróży) i z której będą mogli skorzystać wszyscy pracownicy. W takim przypadku nie ustala się przychodu, jeżeli wycieczka będzie polegała na zorganizowaniu wspólnego wyjazdu na imprezę kulturalną, grzybobranie, zawody sportowe itp., i przychodu z tego tytułu nie będzie można przypisać konkretnej osobie. W konsekwencji nie będzie to stanowiło nieodpłatnego świadczenia dla pracownika, a skoro tak, nie będzie opodatkowane.
Wartość wycieczki w postaci kosztów przewozu, noclegu, wyżywienia itp., zorganizowanej i w całości sfinansowanej przez zakład pracy, nie korzysta ze zwolnienia, gdy można ustalić koszty takiej wycieczki w rozbiciu na każdego pracownika uczestniczącego w wycieczce. Oznacza to, że wartość tego świadczenia stanowi przychód pracownika zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT i nie podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 tej ustawy.
Podatek płaci pracodawca
Jeśli koszt wycieczki przypisany konkretnemu pracownikowi stanowi jego przychód, pracodawca jest zobowiązany pobrać zaliczkę na podatek. Przyjmując, że będzie to odpowiednio przychód lub dochód ze stosunku pracy, opodatkowany powinien on zostać według skali podatkowej, czyli ze stawkami 19, 30 i 40 proc.
Jeżeli świadczenia w naturze, świadczenia ponoszone za podatnika lub inne nieodpłatne świadczenia przysługują podatnikowi za okres dłuższy niż miesiąc, przy obliczaniu zaliczek za poszczególne miesiące przyjmuje się ich wartość w wysokości przypadającej na jeden miesiąc. Jeżeli nie jest możliwe określenie, jaka część tych świadczeń przypada na jeden miesiąc, a doliczenie całej wartości w miesiącu ich uzyskania spowodowałoby niewspółmiernie wysoką zaliczkę w stosunku do wypłaty pieniężnej, zakład pracy, na wniosek podatnika, ograniczy pobór zaliczki za dany miesiąc i pobierze pozostałą część zaliczki w następnych miesiącach roku podatkowego.
PRZYKŁAD
KIEDY POWSTANIE PRZYCHÓD U PRACOWNIKA
Spółka zorganizowała dla swoich pracowników wycieczkę w góry. Wyjazd został w całości sfinansowany ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W koszty wycieczki wkalkulowany został transport, noclegi i obowiązkowe ubezpieczenia. Faktura za imprezę została wystawiona na spółkę. Nie wyszczególniono na niej poszczególnych pracowników. Po rozliczeniu wyjazdu pracownicy zostali jednak zobowiązani do pokrycia części kosztów wyjazdu. Wartość otrzymanego w ten sposób nieodpłatnego świadczenia stanowi dla pracownika przychód. Musi zatem zostać opodatkowana.
JAKA STAWKA PODATKOWA
Wartość przychodu, który uzyska w ciągu roku pracownik z tytułu wycieczki, zostanie wykazana przez pracodawcę w informacji PIT-11, która jest podstawą rozliczenia rocznego. Może więc się zdarzyć, że pracownik, którego łączne dochody za cały rok mieszczą się w drugim progu podatkowym, będzie faktycznie musiał opodatkować wartość darmowej wycieczki według 30-proc. stawki podatku dochodowego.
Anna Wojda
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 12 ust. 1 oraz art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).