Odpisu mogą dokonywać jedynie osoby fizyczne i tylko na rzecz organizacji, które uzyskały status organizacji pożytku publicznego i są wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego. Warunkiem jest również faktyczne dokonanie wpłaty na konto takiej organizacji. Podatnik będący osobą fizyczną może w zeznaniu rocznym za 2004 r. pomniejszyć kwotę należnego podatku o kwotę przekazaną na rzecz organizacji pożytku publicznego. Miano takiej organizacji mogą nosić jedynie te instytucje, które spełniły narzucone przez ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873 z późn. zm.) wysokie wymagania potwierdzone w Krajowym Rejestrze Sądowym. Status organizacji pożytku publicznego otrzymują instytucje, które m.in. niosą pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, prowadzą działalność charytatywną, podtrzymują tradycje narodowe, wspierają rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, pomagają chronić i promować zdrowie, prowadzą działania na rzecz osób niepełnosprawnych. Organizacje takie muszą również spełnić dodatkowe wymagania, dotyczące jawności i standardów swojego działania.
Możliwość pomniejszenia kwoty należnego podatku o wpłatę dokonaną na rzecz wskazanej przez siebie organizacji pożytku publicznego przewiduje art. 27d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT). O przeznaczeniu takiej wpłaty decyduje sam podatnik. Jeśli podatnik nie zadeklaruje chęci przekazania części swojego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, będzie musiał oddać je urzędowi skarbowemu. W ten sposób podatnik ma wpływ na to, w jaki sposób wykorzystywane są pieniądze z jego podatków. Jednak jeśli zechce on skorzystać z odliczenia, wpłaty na konto wybranej organizacji musi dokonać od 1 stycznia roku podatkowego (rozliczając się za 2004 r. będzie to 1 stycznia 2005 r.), w którym składane jest zeznanie do dnia złożenia zeznania, nie później jednak niż do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania (w tym roku będzie to 2 maja 2005 r.). Warto jednak podkreślić, że przy rozliczeniu za 2005 r., aby móc z odliczenia skorzystać, wpłat będzie można dokonywać już od 1 maja do 31 grudnia 2005 r. oraz od 1 stycznia do dnia złożenia zeznania za 2005 r., nie później jednak niż do upływu terminu określonego dla złożenia tego zeznania.
WARTO WIEDZIEĆ
Wpłata 1 proc. podatku nie może być odliczona jednocześnie od dochodu jako darowizna. Można natomiast, z racji innej wpłaty również na rzecz tej samej organizacji, ale dokonanej w roku objętym zeznaniem, skorzystać z ulgi dotyczącej darowizn.
Wpłata na rzecz organizacji pożytku publicznego musi być dokonana przed złożeniem zeznania rocznego, wyłącznie na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego, a z dowodu wpłaty musi wynikać w szczególności: imię, nazwisko i adres wpłacającego, kwota wpłaty, nazwa organizacji pożytku publicznego, na rzecz której dokonana została wpłata. Dodatkowo wpłata musi być dokonana tylko na rzecz organizacji pożytku publicznego działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego. Trzeba tu wyraźnie zaznaczyć, że to na podatniku spoczywa obowiązek sprawdzenia, czy ta organizacja ma oficjalnie potwierdzony status organizacji pożytku publicznego.
Odliczenia można dokonać tylko w zeznaniu rocznym składanym przez podatnika, wobec tego pragnący skorzystać z odliczenia nie mogą poprzestać na rocznym rozliczeniu podatku przez zakład pracy, ZUS, KRUS – w takim przypadku podatnik musi sam złożyć zeznanie.
Podatnicy, którzy składają dwa zeznania, tj. obejmujące dochód opodatkowany według skali podatkowej oraz przychody ewidencjonowane, mogą pomniejszyć o 1 proc. podatek wykazany zarówno w jednym, jak i w drugim zeznaniu, pod tym warunkiem, że dokonali odpowiednich wpłat.
Kwota odliczenia od podatku nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty, jednak nie więcej niż kwoty stanowiącej 1 proc. podatku należnego wykazanego w zeznaniu. Można też wpłacić znacznie więcej niż wynikałoby to z owego limitu, ale nadwyżka ponad ten limit nie będzie już miała wpływu na rozliczenie podatku.
Należy też pamiętać, że w zeznaniu podatkowym za 2004 r. należną kwotę przekazanej wpłaty wykazuje się w ten sposób, że końcówki wyrażone w groszach zaokrągla się do pełnych dziesiątek groszy w dół.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami nie mają prawa pomniejszenia podatku o 1 proc. podatnicy, którzy w 2004 r. opodatkowani byli 19-proc. podatkiem liniowym, chyba że mają oni także inne dochody opodatkowane według skali podatkowej, np. z umów zlecenia, z honorariów lub opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (np. przychody z najmu lub dzierżawy). Warto również dodać, że podatnicy rozliczający tzw. dochody giełdowe na formularzu PIT-38 (np. ze sprzedaży akcji) również nie mają prawa pomniejszenia podatku o 1 proc.
WARTO WIEDZIEĆ
Możliwość przekazania 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego nie dotyczy wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego prowadzących działalność gospodarczą, polegającą na wytworzeniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.
• Na konto wybranej organizacji należy wpłacić 1 proc. od wysokości wyliczonego podatku i zachować dowód wpłaty (odcinek przekazu pocztowego lub wydruk przelewu bankowego z dopiskiem „1 procent podatku dochodowego na rzecz organizacji pożytku publicznego”). Aby z odliczenia skorzystać, wpłaty należy dokonać najpóźniej 2 maja 2005 r.
• W zeznaniu podatkowym za 2004 r. należy w odpowiednią rubrykę wpisać wyliczoną kwotę (końcówki wyrażone w groszach zaokrągla się do pełnych dziesiątek groszy w dół). W formularzach PIT-36 należy wypełnić rubrykę 181, a w PIT-37 kwotę 1 proc. należy wpisać w rubrykę 111.
• Wypełnione zeznanie należy złożyć osobiście lub pocztą do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 2 maja 2005 r. Dokument wpłaty przekazanej organizacjom pożytku publicznego należy zachować przez 5 lat.
Podatnicy, którzy zdecydują się przekazać 1 proc. swojego podatku organizacji pożytku publicznego, muszą wykazać tę wpłatę w zeznaniu. W PIT-36 muszą to zrobić w poz. 181 zeznania. Kwota zmniejszenia nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty, jednak nie więcej niż kwoty stanowiącej 1 proc. podatku wykazanego w poz. 180 formularza, czyli podatku należnego. Natomiast w PIT-37 wpłatę 1 proc. podatku należy wykazać w poz. 111, przy czym kwota zmniejszenia nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty, jednak nie więcej niż kwoty stanowiącej 1 proc. podatku wykazanego w poz. 110. Ważne jest to, że aby uwzględnić to odliczenie, nie trzeba wypełniać dodatkowych załączników do zeznania.
Jak już mowa była wcześniej, wpłata na rzecz organizacji pożytku publicznego musi być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy takiej organizacji. Jednak nie każda wpłata daje podstawę do odpisu od podatku. Lista organizacji pożytku publicznego, na rzecz których wpłata umożliwia takie odliczenie, znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (pod adresem internetowym: http://opp.ms.gov.pl).
Niestety lista ta zawiera tylko wykaz takich organizacji. Nie ma tam takich informacji, jak adres czy numer konta organizacji, na rzecz której chce się dokonać wpłaty. Informacje te można uzyskać bądź w portalu organizacji pozarządowych (www.ngo.pl) albo też bezpośrednio na stronach internetowych tych organizacji lub z ogólnodostępnych w internecie baz danych.
Ministerstwo Finansów wyjaśnia, iż począwszy od 1 stycznia 2005 r. ulegają zmianie przepisy dotyczące 1-proc. zmniejszenia podatku należnego z tytułu wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego. Przy czym, w zeznaniu podatkowym za 2004 r. przedmiotowego zmniejszenia podatnicy dokonują zgodnie z art. 27d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2005 r., z tym że kwotę przysługującego zmniejszenia są zobowiązani zaokrąglić do pełnych dziesiątek groszy w dół. Wynika to z postanowień art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw – opublikowanej w Dz.U. z 2004 r. nr 263, poz. 2619.