Zagadnienie prawne w niniejszej sprawie przedstawił do rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy, który rozpoznając apelację wnioskodawcy od postanowienia sądu pierwszej instancji oddalającego wniosek o wykreślenie go z rejestru dłużników niewypłacalnych, powziął poważne wątpliwości. Wątpliwości te dotyczyły kwestii czy i jakie skutki wywołuje postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, wydane w wyniku zaspokojenia w jego toku wszystkich wierzycieli (art. 368 pkt 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 - Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.).
W analizowanej uchwale SN wskazał, że podstawę materialną wykreślenia wpisu dłużnika w rejestrze dłużników niewypłacalnych mogą stanowić nie tylko przepisy ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2007 r., Nr 168, poz. 1186), ale także innych aktów prawnych. Jednakże, mając na uwadze wykładnię językową art. 59 ust. 1 i 2 w zw. z art. 55 pkt 1 ustawy o KRS, uznać należy, że postanowienie nie stanowi podstawy do wykreślenia dłużnika z rejestru dłużników niewypłacalnych. Pierwszy z ww. przepisów stanowi, że dłużnik powinien pozostawać wpisany w rejestrze dłużników niewypłacalnych, jeżeli nie uchylono lub nie zmieniono postanowienia o ogłoszeniu upadłości, a więc także wtedy, gdy stwierdzono zakończenie postępowania upadłościowego. Drugi natomiast ogranicza dopuszczalność wykreślenia dłużnika z rejestru z urzędu, gdy uchylono orzeczenie o ogłoszeniu upadłości, a na wniosek, gdy tytuł wykonawczy, który stanowił podstawę wpisu, został prawomocnym orzeczeniem sądu pozbawiony wykonalności.
Należy podkreślił, że wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych ma charakter sankcji za niespełnienie świadczenia w terminie, bez względu na to, czy dłużnik następnie wykonał swoje zobowiązanie.
Odmienna wykładnia wskazanych przepisów pozostawałaby, zdaniem SN, w sprzeczności z funkcją, jaką spełnia rejestr Dłużników Niewypłacalnych, będący wykazem podmiotów, z którymi zawieranie transakcji gospodarczych jest ryzykowne.
Zdaniem Kancelarii M. Szulikowski i Partnerzy omawiana uchwała słusznie podkreśla rolę, jaką pełni Rejestr Dłużników Niewypłacalnych, bowiem ostrzega on uczestników obrotu o nieprzestrzeganiu przez osoby, które zostały w nim ujawnione, obowiązku terminowego wykonywania zobowiązań. A w związku z tym podstawą do wykreślenia dłużnika z rejestru może być tylko zajście zdarzenia, które zostało ściśle określone w przepisach prawnych.
Maciej Szulikowski
Radca Prawny i Partner Zarządzający
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna