Po pierwsze, nowelizacją rozszerzono katalog podmiotów, przez które sąd może dokonywać doręczeń. Zniesiono dotychczasowy monopol, Poczty Polskiej na doręczanie pism sądowych. Obecnie, po wejściu w życie nowelizacji, sąd będzie mógł dokonywać doręczeń także przez innego uprawnionego operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188), a także przez osoby zatrudnione w sądzie, komornika lub sądową służbę doręczeniową.
Nowelizacja wprowadza ponadto zasadę, że adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w toku sprawy doręczają sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami. Do pisma procesowego wniesionego do sądu dołącza się wówczas dowód doręczenia drugiej stronie odpisu pisma albo dowód jego wysłania przesyłką poleconą. Doręczenie adresatowi może także nastąpić przez wręczenie mu pisma bezpośrednio w sekretariacie sądu. Warto tutaj podkreślić, że nowe przepisy zakładają, że pisma, do których nie dołączono dowodu doręczenia drugiej stronie albo dowodu wysłania przesyłką poleconą, podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku. Nowelizacja zawiera jednakże zastrzeżenie, że możliwość doręczania w toku sprawy nie dotyczy wniesienia pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa, skargi o wznowienie postępowania, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i skargi na orzeczenia referendarza sądowego, które należy złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej.
Ponadto, nowelizacją doprecyzowany został tryb awizowania przesyłki w razie niemożności dokonania jej doręczenia w sposób właściwy lub zastępczy. I tak pismo przesłane za pośrednictwem operatora publicznego lub innego operatora pocztowego należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób - w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono wraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, nowelizacja zakłada, że czynność zawiadomienia musi zostać powtórzona.
Zgodnie z nowelizacją, odmowa przyjęcia pisma przez adresata jest równoznaczna z dokonaniem doręczenia, a doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie jego przyjęcia. Sam fakt odmowy zatem wystarcza dla uznania, że przesyłka została doręczona prawidłowo.
Podsumowując, należy twierdzić, że wprowadzone na mocy nowelizacji zmiany w zakresie trybu doręczeń ocenić trzeba pozytywnie, ponieważ doprowadzą one do przyspieszenia i usprawnienia postępowań cywilnych.
Barbara Jureczek, Aneta Wrona
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna