Zasadą jest, że osoby, którym przysługuje prawo wybierania, wpisują się do spisu wyborców według ich miejsca zamieszkania (zameldowania). Oznacza to, że wyborca zameldowany na pobyt stały na obszarze danej gminy, z urzędu jest wpisywany do spisu wyborców, bez konieczności dokonywania jakiegokolwiek zgłoszenia. Spis wyborców sporządza się w urzędzie gminy najpóźniej na 14 dni przed dniem wyborów.
Jeśli jednak wyborca z jakiegokolwiek powodu nie może oddać swojego głosu na obszarze gminy, w której jest zameldowany, może złożyć wniosek o dopisanie do listy wyborców na obszarze gminy, w której będzie przebywał w dniu wyborów. Takie samo uprawnienie przysługuje osobie, która niegdzie nie ma zameldowania na pobyt stały. Wniosek o dopisanie do listy wyborców trzeba złożyć do urzędu gminy, na obszarze której chcemy zagłosować, najpóźniej na 10 dni przed dniem wyborów, a więc w przypadku tegorocznych wyborów prezydenckich - najpóźniej do 10 czerwca 2010 r.
Aby uniknąć sytuacji, w której jedna osoba mogłaby oddać dwa głosy w dwóch różnych miejscach, organ, który wpisał daną osobę do spisu wyborców na obszarze swojej gminy, zawiadamia o tym urząd gminy właściwy ze względu na miejsce zameldowania na pobyt stały tej osoby. Urząd ten, po otrzymaniu takiego zawiadomienia, skreśla tę osobę ze spisu wyborców na terenie gminy zameldowania wyborcy.
Z kolei, jeśli wyborca zmienia miejsce swojego pobytu przed dniem wyborów, na swoje żądanie otrzymuje dwa zaświadczenia: o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania oraz o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się w urzędzie gminy swojego miejsca zameldowania, najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów, tj. do dnia 18 czerwca 2010 r. Podobnie jak w przypadku dopisania do spisu wyborców na terenie innej gminy, również w razie wydania ww. zaświadczenia, skreśla się wyborcę ze spisu wyborców na terenie gminy jego miejsca zameldowania. Gdy miejsce pobytu ulega zmianie po przeprowadzeniu tzw. pierwszej tury wyborów, wyborca na swoje żądanie zgłoszone analogicznie jak żądanie wyżej opisane, otrzyma zaświadczenie o prawie do głosowanie w tzw. drugiej turze wyborów.
Warto zaznaczyć, że w przypadku utraty zaświadczenia o prawie do głosowania, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.
Osoba niepełnosprawna może do urzędu gminy wnieść wniosek (najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów - do 15 czerwca 2010 r.), o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania (w wybranym lokalu wyborczym) spośród obwodów, w których znajdują się lokale na obszarze gminy właściwej ze względu na miejsce jego stałego zamieszkania. Oznacza to, że w granicach gminy, w której osoba niepełnosprawna ma miejsce zameldowania, może ona wybrać lokal, w którym odda swój głos na prezydenta, oczywiście jeśli uprzednio złoży w tym zakresie odpowiedni wniosek w urzędzie.
Dodatkowe informacje dotyczące możliwości głosowania poza miejscem swojego zameldowania, każdy z wyborców uzyska we właściwym urzędzie gminy.
Opisane w niniejszym memorandum udogodnienia dla wyborców mają na celu umożliwienie jak największej liczbie uprawnionych do głosowania oddania swojego głosu, a co za tym idzie osiągnięcie w trakcie wyborów jak największej frekwencji. Żeby zagłosować na swojego kandydata na Prezydenta RP nie trzeba zmieniać swoich planów i zostawać na weekend w domu, wystarczy odpowiednio wcześnie złożyć właściwy wniosek w urzędzie gminy i można głosować w wybranym przez siebie lokalu wyborczym. Zatem nie czekajmy, załatwmy wszelkie niezbędne formalności i 20 czerwca 2010 r. spełnijmy nasz obywatelski obowiązek i oddajmy swój głos w wyborach prezydenckich.
Patrycja Pokwicka
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna