Trybunał Konstytucyjny (dalej „TK”) w wyroku z 14 maja 2009 r. (sygn. K 21/08), orzekł, że nałożenie na komornika obowiązku podejmowania czynności poza granicami właściwości sądu apelacyjnego, w którym znajduje się jego rewir, jest niezgodne z Konstytucją. Zdaniem TK, podejmowanie przez komornika takich czynności, w dowolnym, nieraz odległym od rewiru, miejscu kraju, może okazać się zbyt kosztowne i czasochłonne.
Nowelizacja wprowadza zmiany, które umożliwią komornikowi odmowę przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji lub podjęcie innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika, w przypadku gdy czynności te miałyby być wykonywane poza obszarem właściwości sądu apelacyjnego obejmującego jego rewir. Zarówno w przypadku odmowy przyjęcia wniosku wierzyciela dotyczącego czynności poza obszarem właściwości sądu apelacyjnego, jak i odmowy wszczęcia czynności ze względu na zaległość w egzekucji, komornik będzie wydawał postanowienie o odmowie wszczęcia egzekucji, dokonania zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności.
Kolejną wartą wskazania zmianą jest regulacja dotycząca spraw o egzekucję świadczeń niepieniężnych, wszczętych na wniosek Skarbu Państwa, w tym na polecenie sądu lub prokuratora. TK zakwestionował zwolnienie Skarbu Państwa z obowiązku pokrywania kosztów postępowania zabezpieczającego lub egzekucyjnego, którego skutkiem było obciążenie komornika takimi kosztami w konkretnej sprawie. W wyniku nowelizacji, także Skarb Państwa będzie musiał uiścić opłatę stałą w terminie 7 dni od otrzymania wezwania do zapłaty.
Podsumowując, wprowadzone zmiany należy ocenić pozytywnie. Nowelizacja była konieczna i niezbędna w celu dostosowania ustawy do Konstytucji. Warto podkreślić utrzymanie zasady konkurencyjności między komornikami i pozostawienie wierzycielowi wyboru, do którego spośród komorników, działających na obszarze właściwości sądu apelacyjnego, zwrócić się z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Natomiast komornicy, których rewiry znajdują się poza obszarem właściwości sądu apelacyjnego mogą, ale nie muszą podejmować się dokonania danej czynności. Wierzyciel nadal będzie mógł wybrać komornika spoza obszaru sądu apelacyjnego, zgodnie z przysługującym mu prawem wyboru (poza egzekucją z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio), ale uwzględnione będą także interesy komornika, który nie będzie zmuszony działać daleko od rewiru i może odmówić przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji.
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna