Pełne odliczenie VAT będzie dotyczyć tylko samochodów o ładowności ponad pół tony, które nie będą samochodami osobowymi. Auta o takiej ładowności były objęte prawem do pełnego odliczenia VAT przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, tj. do 30 kwietnia 2004 r. Nowe przepisy będą obowiązywać do 1 stycznia 2013 r.
Wprowadzane ograniczenia w odliczaniu VAT nie będą dotyczyć niektórych kategorii pojazdów przeznaczonych do działalności gospodarczej. Chodzi m.in. o auta dostawcze odpowiadające definicji określonej w ustawie, samochody typu van, minibusy, czy tzw. pojazdy specjalne. W przypadku ich zakupu oraz zakupu paliwa do nich, będzie można odliczyć cały podatek VAT.
Zgodnie z nowelizowanymi przepisami nabywcy samochodów osobowych "z kratką", w przypadku których przysługuje obecnie pełne odliczenie VAT, będą mogli odliczyć 60 proc. kwoty VAT zawartej w fakturze, ale nie więcej, niż 6 tys. zł. Oznacza to, że sytuacja podatników, którzy kupują samochody z kratką będzie taka sama, jak podatników, którzy kupują samochody osobowe.
Ustawa zawiesza też na okres dwóch lat możliwość odliczenia VAT od paliwa kupowanego do napędu samochodów o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Doprecyzowano też przepisy dotyczące prawa do odliczania VAT w przypadku, gdy nieruchomości nabyte lub wytworzone do celów działalności gospodarczej nie są wyłącznie wykorzystywane do tych celów. W takim przypadku prawo do odliczenia podatku VAT będzie przysługiwać tylko od części nieruchomości związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Zgodnie z nowelizowaną ustawą o transporcie właściciele samochodów ciężarowych mają być zwolnieni z obowiązku dostarczania urzędowi skarbowemu kopii zaświadczeń potwierdzających homologację, wydawanych przez okręgowe stacje kontroli pojazdów. Nie będą też musieli informować urzędów skarbowych o dokonanych w pojeździe zmianach, które mają wpływ na homologację. Zdaniem rządu rozwiązanie to odciąży podatników i administrację podatkową od gromadzenia kopii zaświadczeń.
Nowe prawo reguluje też sposób rozliczania VAT przez firmy zagraniczne świadczące w Polsce tzw. okazjonalne przewozy osób pojazdami zarejestrowanymi za granicą (np. autobusami). Usługi te nie będą objęte szczególnymi regułami opodatkowania. Podmiot wykonujący je w Polsce będzie musiał mieć przy sobie potwierdzenie zarejestrowania się, jako podatnik VAT, w naszym kraju. Będzie musiał także rozliczać podatek VAT w polskim urzędzie skarbowym.
Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2011 r. Eksperci podatkowi zwracają uwagę na bardzo krótkie vacatio legis. Krytyczny wobec takiej praktyki jest menedżer z firmy doradztwa podatkowego Accreo Taxand Łukasz Jamróz.
"Prawodawca pomija nie tylko jakiekolwiek reguły przyzwoitej legislacji, ale także balansuje na granicy przepisów określających minimalne, czternastodniowe vacatio legis" - uważa Jamróz. Według niego poziom legislacji dotyczącej zmian w VAT potwierdza, że rządzący znacznie wyżej cenią interes fiskusa, niż interes obywateli.
Wiceminister finansów Maciej Grabowski uważa, że podatnicy od dawna wiedzieli, że zmiany dotyczące samochodów z kratką zostaną wprowadzone. "Pierwszy sygnał, iż będzie ograniczenie w odliczeniu VAT w przypadku samochodów z kratką, został wysłany przez rząd latem 2009 r." - powiedział Grabowski. Dodał, że założenia do ustawy zostały wysłane do konsultacji w lipcu tego roku.
"Sygnały o tym, że to ograniczenie będzie stosowane od początku 2011 r., mają już co najmniej półtoraroczną historię. Nie uważam, że zarzut nagłego wprowadzenia przepisów jest zasadny" - zaznaczył wiceminister.
Wskazał, że skutki finansowe wejścia w życie nowelizacji od 1 stycznia 2011 r. zostały przewidziane w budżecie na przyszły rok. Dlatego resortowi zależało, aby prezydent podpisał ją w kształcie uchwalonym przez Sejm.