Nowelizacja stanowi odpowiedź na zgłaszane od dłuższego czasu społeczne postulaty przywrócenia w dniu 6 stycznia, tj. w Święto Trzech Króli, dnia wolnego od pracy. Nowelizacja wprowadza również inną ważną zmianę, a mianowicie pozbawia pracowników prawa do odbierania dnia wolnego w zmian za święta przypadające w innym dniu niż niedziela.
Zgodnie bowiem z treścią dodanego art. 130 § 21 Kodeksu pracy, „jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w dniu wolnym od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy”. Oznacza to, że w przypadku pięciodniowego tygodnia pracy, pracownik straci prawo do odebrania dnia wolnego w zamian za dzień ustawowo wolny od pracy przypadający w innym dniu niż niedziela (np. za przypadające w sobotę Święto Narodowe Trzeciego Maja, pierwszy dzień Bożego Narodzenia czy Nowy Rok).
Należy wskazać, że do czasu wprowadzenia przywołanej nowelizacji, w Kodeksie pracy obowiązywał przepis art. 130 § 2, zgodnie z którym każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniżało wymiar czasu pracy o 8 godzin (co do zasady jeden dzień roboczy). Powyższy przepis nakładał więc na pracodawców obowiązek zapewnienia pracownikom - w zamian za dzień ustawowo wolny od pracy przypadający w innym dniu niż niedziela - dnia wolnego od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (najczęściej jest to okres jednego miesiąca).
Nowelizacja, skutkująca wprowadzeniem do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy Święta Trzech Króli, nie powinna wpłynąć na wyniki polskiej gospodarki. Jak wynika bowiem z wyliczeń przeprowadzonych przez inicjatorów nowelizacji, wprowadzenie dodatkowego dnia wolnego od pracy przy równoczesnym zniesieniu przysługującego pracownikom uprawnienia do „odebrania” dnia wolnego w zamian za święto przypadające w innym dniu niż niedziela, skutkować będzie w okresie najbliższych 10 lat (2011-2020) ubytkiem 1 dnia roboczego w stosunku do dotychczas obowiązujących rozwiązań (w przywołanym okresie najbliższych 10 lat, 8 dni świątecznych będzie przypadało w dzień inny niż niedziela, w związku z czym w obowiązującym przed nowelizacją stanie prawnym pracownicy mieliby możliwość „odebrania” 8 dni jako dni wolnych, natomiast w sytuacji zaliczenia dnia 6 stycznia do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy - w latach 2011-2020 pracownik skorzysta co do zasady z dodatkowych 9 wolnych dni).
Warto również wskazać, że przywołany powyżej katalog dni wolnych od pracy został uregulowany w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 1951 r. Nr 4, poz. 28 ze zm.). Ustawa ta wprowadza w art. 1 trzynaście dni wolnych od pracy, mianowicie: 1 stycznia - Nowy Rok, 6 stycznia - Święto Trzech Króli, pierwszy dzień Wielkiej Nocy, drugi dzień Wielkiej Nocy, 1 maja - Święto Państwowe, 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja, pierwszy dzień Zielonych Świątek, dzień Bożego Ciała, 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 1 listopada - Wszystkich Świętych, 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości, 25 grudnia - pierwszy dzień Bożego Narodzenia oraz 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia.
Podsumowując należy stwierdzić, że uchwalona przez Sejm nowelizacja Kodeksu pracy stanowi wyraz powrotu do obowiązującej do roku 1960 tradycji obchodzenia Święta Trzech Króli jako dnia ustawowo wolnego od pracy. Przy czym, podnoszony przez część środowisk postulat zahamowania gospodarki w następstwie przyznania pracownikom dodatkowego dnia wolnego wydaje się nieuzasadniony wobec pozbawienia ich prawa do odbierania dnia wolnego w zmian za święto przypadające w innym dniu niż niedziela. Warto również podkreślić, że także inne państwa uczyniły dzień 6 stycznia dniem ustawowo wolnym od pracy, w tym m.in. Grecja, Hiszpania czy Niemcy.
Aneta Wrona-Kłoczko
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna