Takimi formami opieki będą objęte dzieci do lat 3, a w niektórych uzasadnionych wypadkach do lat 4. Wprowadzaniu ustawy towarzyszy program Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej "Maluch", który ma wesprzeć samorządy w tworzeniu instytucji opieki nad dziećmi. W tym roku na jego realizację przeznaczono 40 mln zł.
Ustawa żłobkowa - zmiany istotne dla księgowych>>>>
Żłobek
Żłobek będzie sprawować opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia życia do 3 lat. Żłobki będą prowadzone przez gminy jako gminne jednostki budżetowe. Ich prowadzenie może być również zlecane, w drodze konkursu, podmiotom zewnętrznym. Dopuszczalne będzie również prowadzenie żłobków przez osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Wysokość opłaty za pobyt dziecka w żłobku ustala podmiot, który żłobek utworzył. Opieka w tej placówce ma trwać maksymalnie 10 godzin dziennie, z możliwością wydłużenia tego czasu za dodatkową opłatą. Przewiduje się, że godziny przebywania dziecka w żłobku będą dostosowane do indywidualnego trybu pracy rodziców.
Skład personelu żłobka będzie dostosowany do liczby dzieci. Na dwadzieścioro dzieci powinna być zatrudniona przynajmniej jedna dyplomowana pielęgniarka. Opiekunem może zostać m.in. osoba posiadająca dyplom pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego lub pedagoga opiekuńczo-wychowawczego. Jeden opiekun będzie mógł zajmować się maksymalnie ośmiorgiem dzieci.
Klub dziecięcy
Klub dziecięcy to placówka przeznaczona do opieki nad dziećmi od ok. 1 roku do lat 3, a w wyjątkowych przypadkach do 4 lat. Kwalifikacje opiekunów zatrudnionych w tych placówkach mają być identyczne z tymi, które są wymagane z żłobkach. Czas opieki nad dziećmi nie może przekraczać 5 godzin dziennie. Jeden opiekun będzie mógł zajmować się maksymalnie 8-giem dzieci.
Opiekun dzienny
Opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia życia do 3 lat (wyjątkowo do lat 4) będą też mogli sprawować opiekunowie dzienni. Będą nimi osoby fizyczne, zatrudniane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Osoby te mają sprawować opiekę nad dzieckiem w swoim domu lub mieszkaniu. Kandydaci na te funkcje zostaną wyłonieni w drodze konkursu. Opiekun dzienny ma być zatrudniany na podstawie umowy, w której określone będą jego obowiązki, czas, miejsce sprawowania opieki oraz wysokość wynagrodzenia. Przed rozpoczęciem pracy powinien odbyć 160-godzinne szkolenie. Opiekun ma się zajmować, w zależności od wielkości lokalu, maksymalnie pięciorgiem dzieci.
Niania
Niania będzie mogła sprawować opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia do 3 roku życia (maks. do 4 lat). Będzie to osoba zatrudniona bezpośrednio przez rodzinę, natomiast z budżetu państwa będzie opłacana za nią składka na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od kwoty najniższego wynagrodzenia za pracę. Warunkiem skorzystania z tego rozwiązania jest to, że oboje rodzice dziecka (lub rodzic, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko) pracują (także na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej). W przypadku, gdy niania otrzymywać będzie wynagrodzenie wyższe od minimalnego, różnicę za składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pokrywać będą rodzice. Osoba, z którą zawarto umowę, będzie musiała zostać zgłoszona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Program "Maluch"
Program Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej "Maluch", przewidziany na lata 2011-2013, zakłada wsparcie finansowe jednostek samorządowych w tworzeniu, adaptacji i doposażeniu instytucji opiekuńczo-edukacyjnych dla dzieci. Program jest narzędziem, dzięki któremu będą zrealizowane kluczowe zapisy "ustawy żłobkowej". W okresie realizacji programu przewiduje się: dofinansowanie powstania łącznie 277 żłobków i klubów dziecięcych, dofinansowanie adaptacji 1670 żłobków, klubów dziecięcych oraz pomieszczeń dla dziennych opiekunów, dofinansowanie doposażenia 2540 żłobków, klubów dziecięcych oraz pomieszczeń dla dziennych opiekunów. Program będzie finansowany ze środków budżetu państwa będących w dyspozycji Ministra Pracy i Polityki Społecznej, w łącznej kwocie 190 mln zł.