MSWiA przygotowało projekt ustawy, który wprowadza szczegółowe rozwiązania dla osób poszkodowanych przez powodzie. Projekt ustawy będzie określał rozwiązania jakie będą obowiązywać na wypadek powodzi, aby szybko zapobiec jej skutkom i usunąć szkody. Pomoc uruchamiana będzie na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów, co pozwoli w praktyce na szybkie udzielenie pomocy poszkodowanym.
Rozporządzenie Rady Ministrów będzie określało z jakich ułatwień będą mogli skorzystać poszkodowani. Czas obowiązywania ułatwień będzie ściśle określony i nie dłuższy niż 12 miesięcy. W tym czasie poszkodowani będą mogli korzystać z ułatwień administracyjnych np. w odbudowie bądź remontach domu lub mieszkania. Ze środków budżetowych państwa będą mogli skorzystać (jak dotychczas) wszyscy poszkodowani: osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (np. spółki akcyjne, wspólnoty mieszkaniowe), które w wyniku powodzi poniosły szkody majątkowe lub utraciły, możliwość korzystania z posiadanej nieruchomości lub lokalu.
W projekcie ustawy uregulowano kwestię udzielania szybkich zasiłków celowych dla rodzin poszkodowanych przez powódź. Projekt przewiduje, że decyzja o udzieleniu pomocy finansowej powinna być podjęta w terminie 2 dni od złożenia wniosku o jej przyznanie, a sam zasiłek powinien być wypłacony w ciągu kolejnych 2 dni. Projekt ustawy zakłada wypłatę rodzinom lub osobom samotnie prowadzącym gospodarstwo domowe bezzwrotnego zasiłku powodziowego w wysokości do 2 tys. zł. Zasiłek przyznawany będzie niezależnie od dochodu rodziny lub osoby samotnie gospodarującej oraz - co do zasady - nie będzie podlegał zwrotowi. Decyzję w sprawie przyznania zasiłku będzie wydawał wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Zaproponowano również szczególne rozwiązania dla pracowników, którzy nie mogą pojawić się w pracy z przyczyn związanych z powodzią. Ich nieobecność w pracy będzie w takiej sytuacji przez pracodawcę usprawiedliwiona. W tym czasie będzie im przysługiwała wypłata minimalnego wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych. Ponadto pracodawcy zakładów pracy będą mogli powierzyć pracownikowi podczas powodzi wykonywanie innych zadań niż wynikających z umowy o pracę. Pracownik otrzyma za taką pracę dotychczasową wysokość wynagrodzenia.
Osoby, które utraciły warsztat pracy, a nie mogą ubiegać się o status osoby bezrobotnej (rolnicy prowadzący gospodarstwa o powierzchni rolnej powyżej 2 ha oraz ich współmałżonkowie lub domownicy) będą mogły zatrudnić się do robót publicznych (np. prac porządkowych związanych z usuwaniem skutków powodzi).
Ustawa przewiduje także umorzenie przedsiębiorcom pożyczki wraz z odsetkami, jeżeli ich dotychczasowe miejsce pracy zostało zniszczone na skutek powodzi. Decyzję o umorzeniu pożyczki będzie podejmował starosta, na wniosek przedsiębiorcy lub z urzędu w wypadku jego śmierci.
Ponadto przedsiębiorcy, którzy ponieśli szkodę w wyniku powodzi (także ci, którzy zawiesili działalność przed lub po wystąpieniu powodzi), będą mogli starać się o udzielenie pożyczki. Pieniądze uzyskane w ramach pożyczki będą mogły być przeznaczone na usuwanie skutków powodzi, na remonty i odbudowę budynków bądź zakup sprzętu. Przedsiębiorca będzie mógł otrzymać pożyczkę jednorazowo, w wysokości 50 tys. zł.
W projekcie przyznano dodatkowe ułatwienia dla pracodawców prowadzących działalność gospodarczą, którzy na skutek powodzi ograniczyli lub zaprzestali przejściowo jej prowadzenia i nie posiadają środków na wypłatę wynagrodzeń dla pracowników. Będą oni mogli uzyskać nieoprocentowaną pożyczkę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na wypłaty dla pracowników. Pracownicy otrzymają wynagrodzenie za okres, w którym wystąpiła powódź.
Proponuje się także wprowadzenie regulacji umożliwiającej udzielanie przedsiębiorcom ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Regulacja ta umożliwi udzielanie ulg przedsiębiorcom, bez wymogu zgłaszania do Komisji Europejskiej przez organy podatkowe każdorazowego zamiaru przyznania takiej ulgi indywidualnemu przedsiębiorcy. Przyspieszy to procedurę rozpatrywania wniosków przez organy podatkowe. Warunkiem skorzystania z ulgi w ramach programu pomocowego jest złożenie wniosku przez przedsiębiorców, w terminie do 31 grudnia roku następującego po roku, w którym wystąpiła powódź. Przyjęte regulacje pozwolą na szybsze uruchomienie pomocy poszkodowanym przedsiębiorcom.
Projekt ustawy przyznaje staroście prawo do dokonywania zwrotu, ze środków Funduszu Pracy kosztów prac interwencyjnych, poniesionych przez pracodawcę w związku z wypłatą m.in. wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne dla bezrobotnych skierowanych do prac lub dla pracowników na etacie. Pracodawcy będą mogli liczyć na zwrot kosztów przez okres do 12 miesięcy, nie później niż do 31 grudnia roku następnego, po którym wystąpiła powódź.
W projekcie ustawy zadbano o potrzeby osób niepełnosprawnych, poszkodowanych przez powódź. Doprecyzowano, na jakie cele będą mogły być przeznaczane środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Szczegółowe warunki i tryb przyznawania tych środków określi, w drodze rozporządzenia, minister pracy i polityki społecznej. Środki zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych będą mogły być przeznaczane na odtworzenie infrastruktury i wyposażenia utraconych lub zniszczonych na skutek powodzi miejsc pracy oraz rehabilitację pracowników niepełnosprawnych. Projekt przewiduje możliwość umorzenia pożyczek przyznanych przed powodzią ze środków z PFRON: osobom niepełnosprawnym na działalność gospodarczą lub rolniczą i zakładom pracy chronionej, pod warunkiem, że w związku z powodzią nastąpiła utrata możliwości spłaty pożyczki.
Projekt przewiduje także maksymalne uproszczenie i przyspieszenie procedury związanej z udzielaniem pomocy poszkodowanym, w szczególności m.in.:
- możliwość spłacania kredytów i pożyczek komercyjnych, zaciągniętych przed powodzią na remont lub budowę budynku mieszkalnego - ze środków udzielonych na usuwanie skutków powodzi;
- uproszczenia zasad odtwarzania dokumentów, które uległy zniszczeniu w wyniku powodzi;
- zwolnienia z opłaty skarbowej niektórych czynności podejmowanych w sprawach związanych z powodzią (np. zaświadczenia, zezwolenia, koncesje) oraz zwolnienia z opłaty za wydanie paszportu;
- zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych niektórych świadczeń otrzymanych na usuwanie skutków powodzi;
- zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, dotacji związanych z usuwaniem skutków powodzi;
- złagodzenia wymogów ustawowych związanych z odbudową budynków mieszkalnych.
Nadzór nad realizacją zadań związanych z pomocą poszkodowanym będzie należeć do wojewody. Wojewoda zapewnia także współdziałanie i kieruje pracą wszystkich jednostek organizacyjnych oraz służb działających na obszarze województwa.
Projekt ustawy zakłada także m.in. likwidację Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz zniesienie stanowiska prezesa. Dotychczasowe zadania i kompetencje KZGW ma przejąć Główny Koordynator Gospodarki Wodnej. Proponuje się także likwidację 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej i powołanie w ich miejsce 16 wojewódzkich zarządów gospodarki wodnej.
W projekcie przewidziano zmianę organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami. Według nowych przepisów będą to: minister właściwy do spraw gospodarki wodnej (minister środowiska), Główny Koordynator Gospodarki Wodnej (sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska), wojewoda, dyrektor wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej i organy jednostek samorządu terytorialnego. Aktualnie tymi sprawami zajmują się wymienione powyżej podmioty, z tym że w miejsce Głównego Koordynatora Gospodarki Wodnej funkcje te sprawuje prezes KZGW, a miejsce dyrektora wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej - dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Zmiany mają iść w kierunku poprawy aktualnie obowiązującego systemu i przyspieszenia procedury podejmowania decyzji w sytuacjach zagrożenia powodzią.