Problem dotyczy przepisów zawartych w ustawie o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych, która weszła w życie we wrześniu 2003 r. – poinformowali „GP” eksperci z Międzynarodowej Kancelarii Lovells. Ustawa ta zmieniła przepisy regulujące właściwość naczelników urzędów skarbowych, zawarte w ustawie o urzędach i izbach skarbowych. Na mocy jej artykułu 15 pkt 1 lit. j) do ustawy o urzędach i izbach skarbowych dodany został art. 5 ust. 9b, który określał grupę podatników zobowiązanych do przerejestrowania się do tzw. dużych urzędów skarbowych. Do podatników tych miały należeć:
• podatkowe grupy kapitałowe, banki, zakłady ubezpieczeń, jednostki działające na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych oraz przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych,
• osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które spełniały którykolwiek z następujących warunków: w ostatnim roku podatkowym osiągnęły przychód netto, w rozumieniu przepisów o rachunkowości o równowartości co najmniej 5 mln euro, brały udział w zarządzaniu przedsiębiorstwami położonymi za granicą lub w ich kontroli albo posiadały udział w kapitale takich przedsiębiorstw, zarządzane były przez podmiot zagraniczny lub podmiot ten dysponował co najmniej 5 proc. głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, jednocześnie brały udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w jego kontroli albo posiadały jednocześnie udział w kapitale takich podmiotów.
Równocześnie zmieniony został art. 5a ustawy o urzędach i izbach skarbowych, zgodnie z którym zmiana właściwości urzędu skarbowego dla wymienionych podatników następowała odpowiednio – w zależności od spełnienia przez nich określonych warunków – albo z dniem 1 stycznia drugiego roku następującego po tym, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty 5 mln euro, albo z dniem 1 stycznia roku następującego po tym, w którym nastąpiło ich włączenie do danej kategorii podatników.
Na podatników spełniających kryteria nałożony został ponadto obowiązek zawiadomienia o zmianie właściwości dotychczas właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 października roku poprzedzającego ten, od którego nastąpi ta zmiana. Wobec tego minister finansów wydał rozporządzenie w sprawie wzoru zawiadomienia o zmianie właściwości naczelnika urzędu skarbowego.
WARTO WIEDZIEĆ
Ponieważ specjalne urzędy skarbowe stały się właściwe dla tzw. dużych podatników dopiero od 1 stycznia 2005 r., to wydane przez nie decyzje w 2004 r. mogą zostać zaskarżone na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących nieważności decyzji. Można zatem spodziewać się w najbliższym czasie kolejnych wniosków podatników w tym zakresie – uważają eksperci.
Ministerstwo Finansów ogłosiło również komunikat, w którym „uprzejmie zapraszało podatników spełniających cechy określone w ustawie” do złożenia w terminie do 15 października 2003 r. zawiadomienia. Już sama forma tego dokumentu, czyli „uprzejmego zaproszenia” wskazywała, iż ministerstwo nie ma podstaw prawnych, aby wymagać od podatników składania takich zawiadomień.
Błąd legislacyjny wynikał z faktu, iż zgodnie z art. 40 pkt 2 ustawy wprowadzającej analizowane zmiany, przepis określający kategorie podatników zobowiązanych do przerejestrowania się (art. 5 ust. 9b ustawy o urzędach i izbach skarbowych) miał wejść w życie dopiero 1 stycznia 2004 r. Tym samym przepis ten w 2003 r. nie istniał, a zatem nie można było określić kategorii podatników, którzy podlegać mieli właściwości „dużych” urzędów skarbowych – podkreślają specjaliści z Międzynarodowej Kancelarii Lovells.
Zgodnie z art. 5a ustawy o izbach i urzędach skarbowych, właściwość urzędu skarbowego miała zmienić się dopiero w roku następującym po roku, w którym podatnicy zostali zakwalifikowani do tych, którzy podlegają właściwości dużych urzędów skarbowych. Skoro przepis określający tych podatników wszedł w życie 1 stycznia 2004 r., to przerejestrowanie powinno nastąpić 1 stycznia 2005 r., wtedy bowiem upływał rok od momentu określenia adresatów analizowanego obowiązku.
Jak podkreślają eksperci z Międzynarodowej Kancelarii Lovells, w 2003 r. adresatów tych nie określały żadne przepisy, dlatego też nie wiadomo właściwie do kogo skierowany był sam komunikat i jakich podatników miało na myśli Ministerstwo Finansów, mówiąc o podatnikach „spełniających cechy określone w ustawie”, skoro podatnicy ci określeni byli w przepisie jeszcze nieobowiązującym.