Ustawa z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin - Dz. U. z 2012 r. poz. 362
Jako uzasadnienie wprowadzenia ww. podatku wskazano, że dotychczasowy system prawny nie zapewniał państwu sprawiedliwego udziału w wydobyciu bogactw naturalnych, tzn. udziału podobnego do uzyskiwanego z tego tytułu przez inne państwa. Wprowadzenie nowego podatku uzasadniano również tradycjami historycznymi, ponieważ do XVI wieku zyski z tytułu wydobycia kruszców stanowiły część dochodów królewskich.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem od wydobycia kopalin jest, co do zasady, wydobycie miedzi oraz srebra. Zgodnie z ustawą, przez wydobycie miedzi oraz srebra rozumie się wydobycie urobku rudy miedzi albo wydobycie urobku rudy miedzi i produkcję koncentratu. Urobkiem rudy miedzi w świetle przepisów ustawy jest kopalina wydobyta ze złóż położonych na terytorium Polski, zawierająca miedź lub srebro w ilościach nadających się do przemysłowego wykorzystania. Natomiast, koncentrat to produkt wzbogacania urobku rudy miedzi w postaci nadającej się do dalszego przetwarzania w procesach hutniczych.
Zgodnie z przepisami ustawy, podstawę opodatkowania stanowi ilość miedzi oraz srebra zawarta w wyprodukowanym koncentracie. W przypadku, gdy podatnik nie produkuje koncentratu z wydobytego urobku rudy miedzi, podstawę opodatkowania stanowi ilość miedzi oraz srebra zawarta w urobku rudy miedzi. Opodatkowaniu nie podlega jednak urobek rudy miedzi nieprzekraczający 1 tony miesięcznie, jeżeli został wykorzystany na cele badawcze.
Podatnikiem tego podatku jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, dokonująca w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej wydobycia miedzi oraz srebra. Należy zaznaczyć, że prowadzenie takiej działalności i wydobywanie wskazanych surowców jest uzależnione od uzyskania odpowiedniej koncesji. Obecnie monopolistą w sektorze wydobycia rud miedzi jest spółka KGHM Polska Miedź S.A., w której ponad 30% akcji posiada Skarb Państwa i na której w głównej mierze będzie spoczywał obowiązek podatkowy. Wobec powyższego istnieje duże prawdopodobieństwo, że wprowadzenie tego podatku może obciążyć tą spółkę i wpłynąć na zahamowanie jej rozwoju, a w konsekwencji na zmniejszenie wpłacanej do budżetu państwa dywidendy.
Stawki nowego podatku są ustalane odrębnie dla jednej tony wydobytej miedzi i dla jednego kilograma wydobytego srebra. Stawka podatkowa jest ustalana w zależności od średniej ceny miedzi i srebra. Szczegółowe zasady obliczania stawek podatkowych zostały określone w ustawie. W tym miejscu należy jedynie wskazać, że o wielkości podatku będzie decydowała średnia cena miedzi i srebra wynikająca przede wszystkim z cen tych surowców na rynkach światowych oraz kursu dolara amerykańskiego.
Zgodnie z ustawą, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wyprodukowania koncentratu z wydobytego przez podatnika urobku rudy miedzi. W przypadku, gdy podatnik nie produkuje koncentratu, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wydobycia tego urobku. Jeżeli na tej podstawie nie można określić dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy, za dzień jego powstania uznaje się dzień, w którym organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził dokonanie czynności podlegającej opodatkowaniu.
Podatnik, na którym ciąży obowiązek podatkowy jest zobowiązany złożyć odpowiednią deklarację podatkową i wpłacić podatek na rachunek właściwej izby celnej. Nowy podatek powinien być rozliczany miesięczne, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.
W zakresie podatku od wydobycia miedzi oraz srebra organami podatkowymi są właściwi ze względu na siedzibę (w przypadku osób prawnych i tzw. niepełnych osób prawnych) lub ze względu na miejsce zamieszkania (w przypadku osób fizycznych) naczelnicy urzędów celnych oraz dyrektorzy izb celnych.
Podsumowując, jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy, wprowadzenie podatku od wydobycia niektórych kopalin może mieć ujemny wpływ na finanse firm (przedsiębiorców) posiadających koncesje i prowadzących działalność w zakresie wydobycia miedzi i srebra, ponieważ ich roczny zysk zostanie zmniejszony o kwotę planowanych wpływów z nowego podatku. Z jednej strony, jego wprowadzenie spowoduje powstanie stałego źródła przychodów do budżetu państwa, a w konsekwencji może przyczynić się do utrzymania równowagi budżetowej oraz zmniejszenia długu publicznego. Z drugiej jednak strony, nowy podatek może doprowadzić do zahamowania rozwoju wydobycia kopalin w Polsce, ponieważ ich wydobywanie może być coraz mniej opłacalne.
Aneta Wrona - Kłoczko
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna