Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznając skargę Zrzeszenia Międzynarodowego Przewoźników Drogowych (ZMPD). Zrzeszenie w 1991 r. zostało zobowiązane decyzją organów celnych do zapłaty należności za przewoźnika, który posługiwał się karnetem TIR. Ponieważ ZMPD jest gwarantem prawidłowości przewozu w ramach tej procedury, organy celne uznały, że odpowiada solidarnie z przewoźnikiem, gdy ten z obowiązków wobec budżetu się nie wywiąże.
Sprawa miała „bogatą” historię sądową, aż w końcu zrzeszenie uzyskało korzystną dla siebie interpretację. Zgodnie z jej tezą ZMPD, co prawda jest gwarantem, ale nie jest podmiotem odpowiedzialnym za długi celne przewoźników. Nie jest też stroną w postępowaniu celnym.
Problem tylko w tym, że jak twierdzi zrzeszenie, pieniądze zostały skutecznie od niego wyegzekwowane w drodze egzekucji. Po korzystnych wyrokach zaczęło się jednak domagać od organów celnych zwrotu nienależnie zapłaconych pieniędzy. Nic to jednak nie dało, bo organy celne odmówiły zwrotu. Wskazywały, że nie mają dowodu na uiszczenie wpłaty, bo minęło 10 lat i dokumentacja została – zgodnie z prawem – zniszczona.
Zrzeszenie nie poddało się i wniosło skargę do sądu administracyjnego. Udowadniało, że pieniądze zostały ściągnięte w drodze egzekucji, co potwierdzają dokumenty o wszczęciu egzekucji i tytuły egzekucyjne wystawione na ich podstawie.
Przeciwnego zdania były organy i sąd, który zgodził się, że przedstawiane dokumenty świadczą tylko o wymagalności należności i braku jej uiszczenia. Spór trafił na wokandę NSA. Sąd nie tylko uchylił zaskarżony wyrok, ale także stwierdził nieważność decyzji wydanych zarówno w I, jak i II instancji.
W ocenie sądu, taki przypadek nie mieści się w zakresie administracji publicznej. Jak zauważył NSA, roszczenie o zwrot należności zapłaconych bezpodstawnie przez zrzeszenie należy do zakresu prawa cywilnego. I żądanie o zwrot pieniędzy zrzeszenie powinno skierować do sądu powszechnego. Wyrok jest prawomocny.
Sygn. akt IGSK 473/05.