Komisja Europejska przyjęła 2 czerwca 2014 r. zalecenia dotyczące polityki gospodarczej poszczególnych państw członkowskich UE. Są to rekomendacje mają na celu podtrzymanie ożywienia gospodarczego, zapoczątkowanego w 2013 roku. Dokonała też oceny działań tych krajów, które są objęte procedurą nadmiernego deficytu.
Ocena podjęcia skutecznych działań przez kraje objęte procedurą nadmiernego deficytu
Krajom objętym procedurą nadmiernego deficytu wyznaczono termin sześciu miesięcy (lub trzech miesięcy w przypadku znacznego przekroczenia wartości referencyjnej) na podjęcie skutecznych działań w celu zastosowania się do zalecenia wydanego zgodnie z art. 126 ust. 7 Traktatu.
Po upływie tego terminu Komisja Europejska ocenia, czy dane państwo członkowskie podjęło skuteczne działania, tj. czy podjęło wystarczające środki zapewniające odpowiednie postępy w zakresie korekty nadmiernego deficytu.
Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1467/97 i kodeksem postępowania w zakresie wdrażania paktu stabilności i wzrostu należy uznać, że państwo podjęło skuteczne działania, jeżeli podjęło działania zgodnie z zaleceniem wydanym na podstawie art. 126 ust. 7 i zlikwidowało nadmierny deficyt w wyznaczonym terminie. Kodeks postępowania stanowi, że ocena skuteczności działań powinna uwzględnić, czy dane państwo członkowskie osiągnęło zalecane przez Radę roczne cele budżetowe i powiązaną z tym poprawę salda budżetowego w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne, po skorygowaniu o środki jednorazowe i inne środki tymczasowe.
Metodyka oceny skuteczności podjętych działań wymaga, by Komisja w pierwszej kolejności zweryfikowała, czy państwo członkowskie osiągnęło docelową wartość deficytu nominalnego oraz powiązaną z tym poprawę salda strukturalnego zgodnie z wymogami określonymi w zaleceniu wydanym w ramach procedury nadmiernego deficytu. Jeżeli weryfikacja ta wypada pozytywnie, procedura nadmiernego deficytu zostaje zawieszona.
Jak Komisja ocenia działania podjęte przez Polskę?
W ostatnim zaleceniu Rady wydanym dnia 10 grudnia 2013 r. Polsce zalecono osiągnięcie deficytu nominalnego w wysokości 4,8 proc. PKB w 2013 r., 3,9 proc. PKB w 2014 r. i 2,8 proc. PKB w 2015 r. (z pominięciem wpływu transferu aktywów z drugiego filaru systemu emerytalnego).
Zgodnie z prognozą makroekonomiczną leżącą u podstaw zalecenia Rady odpowiada to poprawie salda strukturalnego o 1 proc. PKB w 2014 r. i o 1,2 proc. PKB w 2015 r. Polsce zalecono również rygorystyczne wdrożenie środków, które już zapowiedziała i przyjęła, oraz uzupełnienie ich dodatkowymi środkami w celu osiągnięcia trwałej korekty nadmiernego deficytu do 2015 r.
Rada wyznaczyła dzień 15 kwietnia 2014 r. jako termin podjęcia przez Polskę skutecznych działań oraz jako termin przedstawienia szczegółowych informacji na temat strategii konsolidacji planowanej na potrzeby osiągnięcia zalecanych wartości docelowych.
Według oceny Komisji Polska osiągnęła zalecany poziom salda nominalnego i dokonała zalecanej zmiany salda strukturalnego w 2014 r. W związku z tym Komisja uważa, że procedura nadmiernego deficytu powinna zostać zawieszona, a żadne dalsze kroki nie są konieczne.
Trwała korekta nadmiernego deficytu w wyznaczonym terminie jest jednak obarczona ryzykiem, jako że wysiłek fiskalny mierzony zarówno skorygowaną zmianą salda strukturalnego, jak i na podstawie oddolnej oceny, jest znacznie poniżej zalecanego poziomu.
Rekomendacje dla Polski - wyższy VAT i poprawa skuteczności fiskusa
Rada UE i Komisja zalecają Polsce podjęcie w latach 2014-2015 działań mających na celu:
1. Wzmocnienie strategii budżetowej, aby zapewnić trwałą korektę nadmiernego deficytu do 2015 r., przez osiągnięcie korekty strukturalnej określonej w zaleceniu Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Po skorygowaniu nadmiernego deficytu i do czasu osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego - dążenie do rocznej korekty strukturalnej w wysokości 0,5 % PKB jako wartości odniesienia. Trwała korekta nierównowagi budżetowej wymaga wiarygodnego wdrażania ambitnych reform strukturalnych w celu zwiększenia zdolności dostosowawczej gospodarki oraz pobudzenia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.
W związku z tym trzeba:
- zminimalizować cięcia w inwestycjach pobudzających wzrost gospodarczy,
- lepiej ukierunkować politykę społeczną oraz poprawić opłacalność wydatków i ogólną efektywność sektora opieki zdrowotnej,
- zwiększyć bazę podatkową przez rozwiązanie problemu rozbudowanego systemu obniżonych stawek VAT, a także
- poprawić przestrzeganie przepisów prawa podatkowego, zwłaszcza przez usprawnienie skuteczności administracji podatkowej.
- ustanowić niezależną radę budżetową.
2. Zwiększenie wysiłków na rzecz zmniejszenia bezrobocia osób młodych, w szczególności przez lepsze dostosowanie edukacji do potrzeb rynku pracy, zwiększenie dostępności programów przyuczania do zawodu i uczenia się poprzez praktykę, usprawnienie pomocy dla niezarejestrowanych osób młodych oraz zacieśnianie współpracy między szkołami a pracodawcami, zgodnie z celami gwarancji dla młodzieży.
Zwiększenie uczestnictwa osób dorosłych w uczeniu się przez całe życie w celu dostosowania podaży umiejętności do popytu na nie. Zwalczanie segmentacji rynku pracy przez zwiększenie wysiłków na rzecz zapewnienia łatwiejszego przechodzenia z zatrudnienia na czas określony do stałego zatrudnienia oraz przez ograniczenie nadmiernego wykorzystywania umów cywilnoprawnych.
Polecamy: Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 - multipakiet
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
3. Kontynuowanie starań w celu podniesienia współczynnika aktywności zawodowej kobiet, w szczególności przez dążenie do zwiększenia dostępności wysokiej jakości, przystępnej cenowo opieki nad dziećmi i edukacji przedszkolnej oraz zapewnienie stabilnego finansowania. Włączenie rolników do powszechnego systemu emerytalnego, poczynając od przyspieszenia tworzenia systemu szacowania i rejestracji dochodów rolników. Stopniowe wycofanie specjalnego systemu emerytalnego dla górników w celu włączenia ich do powszechnego systemu emerytalnego. Poparcie ogólnej reformy emerytalnej nasileniem działań na rzecz zwiększenia szans starszych pracowników na zatrudnienie, tak aby podnieść wiek dezaktywizacji zawodowej.
4. Poprawę skuteczności bodźców podatkowych we wspieraniu badań i rozwoju w sektorze prywatnym w ramach dążenia do zacieśnienia powiązań między polityką w obszarach badań, innowacji i przemysłu, a także lepsze dostosowanie istniejących instrumentów do poszczególnych etapów cyklu innowacji.
5. Odnowienie i rozbudowę mocy wytwórczych oraz poprawę efektywności w całym łańcuchu energetycznym. Przyspieszenie i rozszerzenie rozbudowy sieci elektroenergetycznej, w tym transgranicznych połączeń międzysystemowych z sąsiednimi państwami członkowskimi, oraz rozbudowy gazociągu międzysystemowego z Litwą.
Najem, podnajem, refakturowanie opłat eksploatacyjnych - rozliczenie VAT
Zapewnienie skutecznej realizacji projektów inwestycyjnych w dziedzinie kolejnictwa bez dalszych opóźnień i poprawa zdolności administracyjnych w tym sektorze. Przyspieszenie starań na rzecz zwiększenia zasięgu łączności szerokopasmowej. Poprawę gospodarowania odpadami.
6. Podjęcie dalszych działań w celu poprawy otoczenia biznesu przez uproszczenie egzekwowania umów i wymogów dotyczących pozwoleń na budowę. Zwiększenie wysiłków na rzecz ograniczenia kosztów i czasu związanych z przestrzeganiem przepisów prawa podatkowego przez przedsiębiorstwa. Dokończenie będącej w toku reformy, której celem jest ułatwienie dostępu do zawodów regulowanych.
W tym roku nacisk został przeniesiony z szybkiego reagowania na problemy wywołane kryzysem na umacnianie warunków korzystnych dla trwałego wzrostu i zatrudnienia w gospodarce pokryzysowej. Jako część pakietu, który wyznacza punkt kulminacyjny czwartego europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej, Komisja przyjęła również szereg decyzji w sprawie finansów publicznych państw członkowskich w ramach paktu stabilności i wzrostu. Łącznie stanowią one zestaw ambitnych reform dla gospodarki UE.
Przewodniczący José Manuel Barroso powiedział: Chodzi o pomoc państwom członkowskim w wyjściu z kryzysu i powrocie na ścieżkę wzrostu, a zalecenia dla poszczególnych krajów są na tej ścieżce kompasem wskazującym właściwy kierunek. Wysiłek i poświęcenie poczynione w całej Europie zaczynają przynosić efekty. Wzrost gospodarczy - choć nadal umiarkowany - zaczyna przyspieszać i już od tego roku powinniśmy odnotować wzrost zatrudnienia. Obecnie podstawowe wyzwanie dla UE ma charakter polityczny: jak w miarę zmniejszania się presji spowodowanej kryzysem utrzymać poparcie dla reform? Jeżeli politycy staną na wysokości zadania i wykażą wolę polityczną w forsowaniu reform - nawet tych niepopularnych - ożywienie gospodarcze będzie większe, a standard życia się podniesie.
Według analizy Komisji kontynuowanie starań politycznych na wszystkich szczeblach w ostatnich latach zapewniło unijnej gospodarce większą stabilność. Niemniej jednak wzrost gospodarczy w latach 2014-2015 będzie nierówny i niestabilny, w związku z czym należy utrzymać tempo reform. W dłuższej perspektywie potencjał wzrostu w UE nadal jest względnie niewielki: wysoki poziom bezrobocia oraz trudna sytuacja społeczna będą poprawiać się powoli, a ponowne pobudzenie inwestycji zajmie dużo czasu.
Dalsze działania
Zalecenia dla poszczególnych krajów zostaną przedyskutowane przez przywódców i ministrów UE w czerwcu. Zostaną one formalnie przyjęte przez ministrów finansów państw członkowskich na posiedzeniu Rady UE w dniu 8 lipca. Do państw członkowskich należy następnie wdrożenie tych zaleceń przez ich uwzględnianie przy opracowywaniu budżetów krajowych i innych odnośnych polityk na rok 2015. Zalecenia w ramach paktu stabilności i wzrostu zostaną omówione i przyjęte przez ministrów finansów na posiedzeniu Rady UE w dniu 20 czerwca 2014 r.