Przepisy Ordynacji podatkowej stosuje się do:1) podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe;2) opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych;3) spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości organów podatkowych.
Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III Ordynacji stosuje się również do opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne organy niż podatkowe.
Przepisów ustawy nie stosuje się do świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych oraz do opłat za usługi, do których stosuje się przepisy o cenach.
Te podstawowe zasady nie uległy zmianie w wyniku nowelizacji, o której piszemy na poprzednich stronach. Jednak, jak pokazuje dość bogate orzecznictwo sądowe, wiele, wydawałoby się prostych zagadnień, budzi nadal wątpliwości.
Wpłaty na PFRON
1. Jednostki badawczo-rozwojowe nie są ani jednostkami, ani zakładami budżetowymi.
2. Wpłaty na rzecz PFRON są rodzajem daniny publicznej, nie są jednak podatkiem.
Wyrok NSA z 14 marca 2003 r.,
III SA 1690/02; LEX nr 142375
Odsetki za zwłokę
Zapłacone odsetki za zwłokę od nieistniejącej faktycznie zaległości podatkowej podlegają zwrotowi wraz z nienależnie uiszczonym podatkiem (nadpłatą) na zasadzie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.
Wyrok NSA z 17 lipca 2000 r.,
III SA 2458/99; onSA 2002/1/21
Opłata za sprzedaż alkoholu
Opłata za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych nie jest ustalana lub określana przez organy podatkowe, a jednocześnie jest źródłem dochodów publicznych gminy.
Do opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych nie mają zastosowania przepisy Ordynacji podatkowej. Stanowi ona niepodatkowy dochód budżetu gminy, a więc jest niepodatkową należnością budżetową.
Wyrok NSA W-wa z 25 maja 2004 r.,
GSK 93/04; LEX nr 147106
Opłata prolongacyjna
Z art. 3 pkt 3 Ordynacji podatkowej wynika, że jeżeli w ustawie tej jest mowa o podatkach, to rozumie się przez to m.in. i opłaty. Nie ma zatem przeszkód, aby za nadpłatę traktować nie tylko nadpłacony lub nienależnie zapłacony podatek, ale także nienależnie zapłaconą opłatę prolongacyjną. Błędem jest więc odmowa oprocentowania tej opłaty. Nie ma też logicznych argumentów, by inaczej traktować opłatę prolongacyjną zapłaconą przez podatnika, a inaczej przez płatnika.
Wyrok NSA z 28 listopada 2003 r.,
ISA/Łd 1449/02; Prz.Podat. 2004/4/49
Sankcje finansowe – ustawa o cenach
1. Art. 2 Ordynacji podatkowej obejmuje swoim zakresem tzw. niepodatkowe należności budżetu państwa. Ta kategoria danin publicznych jest stosunkowo najmniej określona. Nie obejmuje ona swoim zakresem ani podatków, ani opłat, ani ceł, ani świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych oraz opłat za usługi, do których stosuje się przepisy o cenach, ani kar pieniężnych i grzywien wymierzanych przez sądy. Obejmuje natomiast kategoria tzw. niepodatkowych należności rozmaite wpłaty mające charakter sankcji finansowych za nieprzestrzeganie postanowień prawa publicznego, przewidziane np. w ustawie o cenach. (...)
Wyrok NSA z 18 marca1999 r.,
I SA/Po 1565/98; LEX nr 37217
Sankcje finansowe – ustawa o badaniach i certyfikacji
W odpowiedzi na wystąpienie z dnia 30 czerwca 1999 r., nr IS. VC/00-52/99, w sprawie stosowania przepisów Ordynacji podatkowej do sankcji ekonomicznych z tytułu naruszenia przepisów ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz.U. Nr 55, poz. 250 z późn.zm.), Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia: (...) Na mocy art. 26 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz.U. Nr 55, poz. 250 z późn.zm.) przedsiębiorcę obciążają sankcje pieniężne z tytułu:
• wprowadzenia do obrotu wyrobów podlegających oznaczaniu znakiem bezpieczeństwa, a nieoznaczonych tym znakiem lub wyprodukowanych niezgodnie z wymaganiami stanowiącymi podstawę przyznania prawa do stosowania tego znaku,
• wykonania usługi bez wymaganego certyfikatu na system jakości lub wykonania usługi niezgodnie z wymaganiami stanowiącymi podstawę wydania takiego certyfikatu.
Ministerstwo Finansów po ponownym przeanalizowaniu charakteru sankcji ekonomicznych, o których mowa w art. 26 wymienionej ustawy, w kontekście przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa oraz orzecznictwa NSA, a w szczególności wyroku NSA z dnia 19 lutego 1998 r., sygn. akt I S.A./K1232/96; opubl. Przegląd Orzecznictwa Podatkowego 1998/ 15/165 oraz wyroku z dnia 24 listopada 1997 r. sygn. akt II S.A. 1301/96; opubl. Wokanda 1998/6/36, stwierdza, iż sankcje te spełniają wszystkie kryteria niepodatkowej należności budżetu państwa w rozumieniu art. 2 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej i mają do nich zastosowanie przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa. Przedmiotowe należności są uiszczane na rachunek urzędów skarbowych i stanowią dochód budżetu państwa (art. 26 i 28 ust. 1 ustawy o badaniach i certyfikacji), a więc są świadczeniem o publicznoprawnym charakterze. W tym zakresie traci swoją aktualność pismo Ministerstwa Finansów z dnia 27 maja 1997 r. Nr PO 6-N/861-700-4857/96. (...)
Pismo Ministerstwa Finansów z 16 sierpnia 1999 r., SP 1/S-861-101-1736/99