Z obowiązujących przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że wszystkie zaliczki są opodatkowane. Jedyny wyjątek dotyczy eksportu, kiedy wywóz towaru miałby nastąpić w terminie późniejszym niż sześć miesięcy.
Rozmowa z prof. dr. hab. Witoldem Modzelewskim, prezesem Instytutu Studiów Podatkowych
Fakturowanie i opodatkowanie zaliczek w eksporcie i dostawie wewnątrzwspólnotowej w dalszym ciągu sprawia problemy wielu przedsiębiorcom. Jak kwestie te reguluje obowiązująca ustawa o podatku od towarów i usług?
– Od początku czerwca tego roku, czyli od momentu wejścia w życie znowelizowanych przepisów ustawy, wszystkie zaliczki w eksporcie oraz dostawie wewnątrzwspólnotowej są fakturowane, czyli rodzą obowiązek podatkowy. Uregulowano to w art. 19 i art. 20 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Jak z tego wynika, wszystkie zaliczki są opodatkowane. Wyjątek dotyczy eksportu, kiedy wywóz towaru miałby nastąpić w terminie późniejszym niż sześć miesięcy.
Chcę jednocześnie zwrócić uwagę na brak przepisów przejściowych dotyczących tej kwestii. W związku z tym każda zaliczka (poza wspomnianym jednym wyjątkiem), która wpłynęła od 1 czerwca tego roku, wymaga już wystawienia faktury.
Zdarza się, że niektórzy podatnicy VAT dokonujący eksportu lub dostawy wewnątrzwspólnotowej najpierw otrzymują od swoich kontrahentów tzw. 100-procentowe zaliczki. Następnie zaś dokonują rzeczywistego eksportu lub dostawy wewnątrzwspólnotowej. Jak powinny wyglądać rozliczenia w tego rodzaju szczególnych sytuacjach?
– Nie można wykluczyć, że podatnik, który wykaże obrót z tytułu otrzymania wspomnianej 100-procentowej zaliczki dotyczącej dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu, wystąpi o zwrot podatku w ciągu 180 dni. Potem zaś dokona faktycznego eksportu lub dostawy wewnątrzwspólnotowej. Chcę jednak zwrócić uwagę, że związany z taką transakcją obrót został już wykazany po otrzymaniu przez podatnika tej 100-procentowej zaliczki. Jednocześnie warto pamiętać, że obrót związany z dokonaniem faktycznego eksportu lub dostawy wewnątrzwspólnotowej daje prawo do zwrotu podatku w terminie 60 dni.
Jest to dość skomplikowane zagadnienie. Mamy przecież do czynienia z dwoma terminami zwrotu podatku dotyczącego jednej czynności. Czy moglibyśmy wyjaśnić tę kwestię na konkretnym przykładzie?
– Załóżmy, że podatnik po otrzymaniu 100-procentowej zaliczki wystąpi o zwrot VAT w ciągu 180 dni. Po upływie miesiąca, a więc jeszcze przed otrzymaniem zwrotu, dokona faktycznego eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy.
Dzięki temu nabędzie prawo do zwrotu podatku po 60 dniach. Temu podatnikowi więc opłaci się skorzystać z prawa do otrzymania zwrotu podatku we wcześniejszym terminie. W takiej sytuacji może on wykazać statystycznie eksport lub wewnątrz- wspólnotową dostawę za miesiąc, w którym ich dokonał (jeżeli oczywiście ma niezbędne dokumenty). Jednocześnie podatnik powinien skorygować deklarację za miesiąc, w którym wystąpił o zwrot w ciągu 180 dni po otrzymaniu zaliczki, i wystąpić o zwrot w ciągu 60 dni.
Czyli w korzystny dla siebie sposób podatnik może rozwiązać problem związany z dwoma terminami zwrotu VAT dotyczącego jednej czynności?
– Tak. Pamiętajmy jednak o tym, że jeżeli eksport nastąpi później, to taka operacja jest nieopłacalna, ponieważ podatnik otrzyma wcześniej zwrot z tytułu zaliczki.
Rozmawiał Krzysztof Tomaszewski
Prof. dr hab. Witold Modzelewski jest przewodniczącym Krajowej Rady Doradców Podatkowych