Urzędy skarbowe często wzywają podatników, którzy kilka lat wcześniej kupili mieszkanie czy wybudowali dom, żeby udowodnili źródło pochodzenia pieniędzy. Fiskusa interesuje, skąd mieliśmy pieniądze na budowę domu lub zakup mieszkania, skoro nasze zarobki wynikające z zeznania rocznego PIT na to nie wskazują.
Takie działania fiskusa są prawnie dopuszczalne. Dotyczą one postępowania w sprawie tzw. przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Ich wysokość ustala się na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.
Jak wykazać źródło pochodzenia pieniędzy wydatkowanych na budowę? Pieniądze na ten cel często pochodzą z różnych źródeł: kredytu bankowego, pożyczki, darowizny od osób najbliższych...
Kto ryzykuje...
Powoływanie się na darowizny czasami może być ryzykowne. W końcu z darowiznami wiąże się obowiązek zapłaty podatku. Ale nie przy darowiźnie od rodziny. W tym przypadku nie warto się obawiać, bo podatku można uniknąć. Darowizna nie będzie opodatkowana ani u darczyńcy, ani u obdarowanego. Opodatkowaniu nie podlega kwota darowizny w wysokości 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczana do I grupy podatkowej (będzie to małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie). Oznacza to, że małżonkowie mogą w ramach darowizny otrzymać każde od swego rodzica po 9637 zł, czyli razem na małżeństwo 38 548 zł.
...zyska podwójnie
Na tym jednak nie koniec. Oddzielny limit zwolnienia z podatku od darowizn przysługuje, gdy darowiznę przeznaczymy na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę lokalu w małym domu mieszkalnym, budowę domu jednorodzinnego albo nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. W takiej sytuacji zwolnione jest nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie pięciu lat od daty pierwszej darowizny. W przypadku małżonków będzie to znowu łącznie 38 548 zł. Razem kwota, która nie podlega podatkowi i którą można udokumentować jako pochodzącą ze „źródła ujawnionego”, wyniesie 77 096 zł.
Podatnicy – małżonkowie mogą zatem otrzymać po 19 274 zł na cele budowlane i będzie to kwota zwolniona z podatku. Mogą otrzymać również inne darowizny – płacąc podatek jedynie od należności przekraczającej tzw. kwotę wolną (9637 zł, 7276 zł lub 4902 zł – w zależności od grupy podatkowej, do której jest zaliczony nabywca). – Małżonkowie mogą więc otrzymać znacznie więcej niż 70 tys. zł (po 9637 zł od rodziców, teściów, braci i sióstr, po 7276 zł od bratowych, po 4902 zł od innych osób) – powiedział Sławomir Zieleń, doradca podatkowy, doktorant w Instytucie Nauk Prawnych PAN. – Darowiznę najlepiej udokumentować umową. Kwotę wolną można otrzymać od tej samej osoby nie częściej niż raz na pięć lat – dodał nasz rozmówca.
Bogdan Świąder