Z dniem 24 sierpnia 2018 r. został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowe regulacje mają w większości wejść w życie 1 stycznia 2019 r.
Głównym celem projektu ustawy, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, jest uproszczenie prawa podatkowego w zakresie podatków dochodowych oraz uszczelnienie systemu podatków dochodowych.
Jednym z rozwiązań zawartych w noweli jest wprowadzenie do systemu podatków dochodowych zachęty do pozostawiania w spółkach kapitału na rozwój poprzez zwiększenie podatkowej atrakcyjności finansowania własnego (Notional Interest Deduction - NID).
Wyrównanie podatkowych uprawnień finansowania zewnętrznego i samofinansowania
Jak zauważa ustawodawca, obecne obowiązujące na gruncie ustawy o CIT rozwiązanie w zakresie podatkowego traktowania źródeł finansowania działalności podatnika są korzystniejsze dla finansowania inwestycji kapitałem obcym (odsetki są kosztem uzyskania przychodów) niż kapitałem własnym. Proponuje się eliminację tego zróżnicowania poprzez wprowadzenie możliwości podwyższania kosztów uzyskania przychodów o odpowiednik kosztów finansowania dłużnego (mimo, iż koszty te faktycznie nie zostały poniesione).
Polecamy: CIT 2018. Komentarz
Projekt zakłada w tym zakresie możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału zewnętrznego, w przypadku gdy źródłem finansowania spółki są dopłaty wnoszone przez wspólników lub tzw. zyski zatrzymane. Proponowane przepisy w tym zakresie mają na celu promowanie działań zmierzających do tworzenia w spółkach kapitałów samofinansowania, powstałych z zysku zatrzymanego oraz z dopłat wnoszonych przez wspólników. Według obowiązujących przepisów korzystniejszym, co do zasady, podatkowo rozwiązaniem dla podatników jest finansowanie działalności pożyczką, której koszty w postaci odsetek i innych opłat efektywnie obniżają podstawę opodatkowania. Proponowane rozwiązanie prowadzi do wyrównania podatkowych uprawnień związanych z finansowaniem zewnętrznym w postaci pożyczki oraz z tworzeniem kapitałów samofinansowania. Zrównanie to będzie pełne do kwoty zatrzymanego zysku (wniesionych dopłat), od których hipotetyczne odsetki – obliczone według stopy referencyjnej NBP powiększonej o 1 punkt procentowy – nie przekroczą kwoty 250 000 zł.
Wzorem państw Unii Europejskiej
Systemy odliczania odsetek nominalnych, jak wskazuje resort finansów, przewidziane są w przepisach podatkowych niektórych państw Unii Europejskiej. Od kilkunastu lat funkcjonują one w Belgii, nieco krócej w Portugalii, we Włoszech i na Cyprze, a ostatnio wprowadzono je również na Malcie.
Belgijski system odliczania odsetek nominalnych (Notional Interest Deduction – NID) został wprowadzony w 2006 r. i zmieniony pod koniec 2017 r. w ramach globalnej reformy belgijskiego systemu podatku dochodowego od osób prawnych. Środek ten umożliwia podmiotom podlegającym belgijskiemu podatkowi od osób prawnych odliczenie od dochodu podlegającego opodatkowaniu, fikcyjnych odsetek obliczonych na podstawie kapitału własnego ich udziałowców (aktywa netto). Odliczenie podlega ograniczeniu w ramach zbiorczego limitu potraceń przewidzianego w przepisach dla podatku dochodowego od osób prawnych.
Portugalska ulga na kapitał zakładowy (Notional allowance for share capital) wprowadzona w 2008 r., a następnie zmieniana w latach 2014, 2017 i 2018, opiera się na powiązaniu z wpłatami na kapitał zakładowy spółki. Nominalna stopa zwrotu ma zastosowanie do nowych wkładów na kapitał zakładowy do kwoty 2 000 000 EUR, dokonanych przez udziałowców lub wierzycieli będących osobami trzecimi lub do zatrzymania zysków na potrzeby utworzenia spółki lub podwyższenia jej kapitału zakładowego. Przepisy nie przewidują ograniczeń co do rodzaju lub wartości podlegającego opodatkowaniu dochodu, od którego można dokonać odliczenia, jednakże można się o nie ubiegać tylko w zakresie jaki wynika z zastosowania nominalnej stopy 7% do maksymalnej kwoty 2 000 000,00 EUR (tj. maksymalne odliczenie wynosi 140 000 EUR rocznie).
Zobacz: Podatki 2019
W przepisach włoskich tzw. ulga na wzrost ekonomiczny (Allowance for economic growth – ACE) funkcjonuje od 2011 r. i była kilkakrotnie zmieniana. Podlegające odliczeniu odsetki są ustalane poprzez zastosowanie domniemanej stopy do "wzrostu kapitału netto" (tj. różnicy między wzrostami i obniżkami kapitału) w porównaniu do kapitału własnego wykazanego w bilansie na koniec 2010 roku (bez uwzględnienia zysku netto za rok 2010). Stopa referencyjna ACE została ustalona na 3% przez pierwsze trzy lata obowiązywania reżimu, potem podniesiona do max. 4,75% a następnie obniżona do 1,5% w 2018 r. Włoskie przepisy nie przewidują maksymalnej kwoty podlegającego opodatkowaniu dochodu, od której można wystąpić o odliczenie. Jednak kwalifikowana baza ACE nie może przekroczyć kapitału własnego netto spółki na koniec roku podatkowego, wynikającego z bilansu. Limit ten został ustalony w celu uwzględnienia wpływu strat na kapitał własny netto.
Na Cyprze od 2015 r. funkcjonuje roczne odliczenie na nowy kapitał, obliczane poprzez zastosowanie referencyjnej stopy procentowej (ustalanej corocznie) do nowego kapitału należącego do spółki i wykorzystywanego do prowadzenia jej działalności. Jednocześnie przewidziano maksymalny pułap odliczenia (roczne odliczenie nie może przekroczyć 80% dochodu do opodatkowania ustalonego przed zastosowaniem przepisów NID) oraz brak odliczenia w przypadku strat podatkowych.
Na Malcie system odliczania odsetek nominalnych stosowany jest od 2018 r. Stopa referencyjna jest stopą wolną od ryzyka, ustaloną przez odniesienie do terminu wykupu rządowych papierów wartościowych (Malta Government Stocks), z pozostałym terminem zapadalności ok. 20 lat i powiększoną o marżę w wysokości 5%. Odliczenie nie może przekroczyć 90% dochodu podlegającego opodatkowaniu w spółce za dany rok, przed zastosowaniem przepisów NID. Nadwyżka może zostać przeniesiona w celu odliczenia na kolejne lata.
W projekcie zakłada się, że to nowe rozwiązanie obowiązywać będzie od 2020 r., jednakże również w odniesieniu do zysku zatrzymanego w roku 2019.