Świadczenia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy są zwolnione z PIT. Ulga ta dotyczy jednak tylko tych świadczeń, których zasady przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub wydanych na ich podstawie rozporządzeń.
Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych świadczeń. Chodzi w szczególności o wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub częściowo odpłatnych. Wynika to z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
W ustawie tej jednocześnie przewidziano zwolnienia z podatku dochodowego. Zgodnie z jej art. 21 ust. 1 pkt 11, wolne od podatku dochodowego są świadczenia i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy. Zasady ich przyznawania muszą jednak wynikać z odrębnych ustaw lub wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych.
Obowiązki pracodawcy
Przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy, do których odwołuje się to zwolnienie, to przede wszystkim przepisy zawarte w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Z regulacji zawartych w tej ustawie wynika, że pracodawca ma obowiązek nieodpłatnego zapewnienia pracownikom odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania określone w Polskich Normach, jeżeli odzież własna może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu oraz ze względu na wymaganie technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednocześnie przewidziano, że pracodawca może ustalić stanowiska, na których za zgodą pracowników będą oni używali własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. Wówczas pracownikowi, który wyrazi zgodę na używanie własnej odzieży oraz obuwia roboczego (i będzie ich faktycznie używał w pracy), pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny. Wypłata ekwiwalentu przewidziana została również dla pracowników, którzy sami piorą swoją odzież roboczą. Wypłata tego ekwiwalentu jest możliwa, jeżeli zakład pracy nie ma możliwości zorganizowania prania odzieży roboczej. Mając to na uwadze, należy stwierdzić, że zwolnieniu z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, które zostały przyznane pracownikom na podstawie powołanych wcześniej przepisów kodeksu pracy (patrz wyjaśnienia Podkarpackiego Urzędu Skarbowego, nr PUS.I/415/13-2/05, z 11 lipca 2005 r.).
WAŻNE
Aby wydatki pracodawcy na zakup odzieży ochronnej i roboczej dla pracowników były kosztem uzyskania przychodów, muszą zostać spełnione warunki określone w kodeksie pracy lub w rozporządzeniach.
Zakup ubrań roboczych
W praktyce powstają problemy związane z tym, jak rozliczać wydatki poniesione np. przez spółkę akcyjną na zakup ubrań roboczych, które następnie wydawane są pracownikom.
Przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) nie zawierają regulacji wprost dotyczących odzieży ochronnej bądź roboczej. Nie ma też przepisów dotyczących kwalifikowania wydatków ponoszonych na zakup takiej odzieży do kosztów uzyskania przychodów bądź określających limit wydatków na ten cel poniesionych, a podlegających zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.
Należy zatem sięgnąć do ogólnej definicji kosztów podatkowych zawartych w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Wspomniany art. 16 ust. 1 stanowi listę wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Nie ma wśród nich regulacji dotyczących odzieży ochronnej i roboczej. W związku z tym należy uznać, powołując się na wspomnianą generalną zasadę, że wydatki pracodawcy na zakup odzieży ochronnej i roboczej są kosztem uzyskania przychodów. Należy jednak mieć na uwadze przepisy kodeksu pracy oraz rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Te akty prawne określają m.in. warunki i zasady przydzielania pracownikom odzieży ochronnej i roboczej. W związku z tym kosztem uzyskania przychodów będzie tylko wydatek na nabycie takiej odzieży, która spełnia warunki określone w tych przepisach – uważają organy podatkowe (patrz wyjaśnienia Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, nr II US.I.PB/423-11/05, z 10 października 2005 r.).
Krzysztof Tomaszewski
krzysztof.tomaszewski@infor.pl