W raporcie wskazano, że na wyższy o 6,3 mld zł wzrost dochodów budżetowych z CIT w 2018 wpłynęły w głównej mierze podmioty dostarczające usługi finansowe, prowadzące produkcję półproduktów, produkcję wyrobów akcyzowych, dostarczające usługi telekomunikacyjne oraz prowadzące sieci handlowe. Łącznie w 2018 r. wpłaciły one do budżetu państwa z tytułu CIT około 5,8 mld zł, czyli 92 proc. wzrostu CIT rok do roku.
Za połowę wzrostu CIT w 2018 r. (ok. 3 mld zł) odpowiadały podmioty dostarczające usługi finansowe: banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, podmioty leasingowe, faktoringowe i parabanki oraz podmioty zajmujące się obsługą transakcji finansowych, jak również fundusze inwestycyjne. Grupa ta w największym stopniu przyczyniła się do wzrostu wpływów z CIT zarówno w 2018, jak i w 2017 roku.
Analiza danych indywidualnych podmiotów wskazuje, że istnieje stała grupa podatników CIT będących w czołówce płatników podatku CIT. W TOP 40, czyli wśród 40 największych płatników CIT w latach 2013–2018 aż 14 podatników stanowią spółki (lub Podatkowe Grupy Kapitałowe) pośrednio lub bezpośrednio zależne od Skarbu Państwa. Odpowiadają one za 56 proc. podatku zapłaconego przez TOP40 w latach 2013–2018.
"Czterdziestu największych podatników zapłaciło ponad jedną czwartą (26 proc.) należnego podatku CIT w latach 2013–2018. Na kolejną część dochodów budżetu państwa z CIT, stanowiącą ponad jedną trzecią całkowitych dochodów z CIT (39 proc.), musiało się złożyć średnio około 2300 dużych podmiotów" - zauważono.
Autorzy raportu są zdania, że co prawda poprawa koniunktury gospodarczej w Polsce korzystnie wpłynęła na największych płatników CIT w Polsce, co zostało odzwierciedlone we wzroście wysokości wykazanego przez nich podatku należnego CIT, niemniej nierównomierny charakter wzrostu świadczy o jego nietrwałej specyfice i koniunkturalnym charakterze.
Jak powiedział PAP kierownik CASP prof. Dominik Gajewski, w dalszym ciągu istnieje bardzo duży potencjał do zwiększenia wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) do budżetu po uszczelnieniu systemu podatkowego.
"Konieczne są reformy systemowe, np. wprowadzenie regulacji przeciwdziałających unikaniu opodatkowania; innych adresowanych do małych i średnich podatników CIT, które najczęściej mają kapitał krajowy, a innych w stosunku do dużych korporacji międzynarodowych, które transferują zyski za granicę w ramach swoich struktur globalnych" - powiedział Gajewski.
Profesor zwrócił też uwagę na potrzebę wdrożenia działań, które pozwolą ograniczyć skutki szkodliwej konkurencji podatkowej w CIT ze strony niektórych państw naszego regionu.
W raporcie "Struktura wpływów podatkowych z CIT w Polsce w latach 2016–2018 w kontekście uszczelnienia systemu podatkowego" napisano, że na podstawie przeprowadzonych badań nie widać bezpośrednich efektów uszczelnienia systemu podatkowego w obszarze podatku dochodowego od osób prawnych.
"Niewielki wzrost CIT w stosunku do PKB należy uznać za efekt zmian koniunkturalnych" - czytamy w raporcie. Jak wyjaśniono CIT, który w 2016 roku wynosił 1,8 proc. w stosunku do PKB, jest dużo poniżej średniej państw członkowskich OECD, która wynosiła 2,9 proc. Autorzy publikacji uważają, że dynamika wzrostu CIT do poziomu 2,1 proc. w 2018 roku jest niewystarczająca do odrobienia różnicy w stosunku do państw członkowskich OECD, ani do poziomu wskaźnika udziału CIT do PKB sprzed kryzysu, wynoszącego w 2007 roku w Polsce 2,7 proc.
"Polska ma zatem bardzo duży dystans do odrobienia. Dynamika wzrostu CIT do PKB, pomimo dobrej koniunktury gospodarczej, nie przyczyniła się do zmniejszenia dystansu Polski w stosunku do państw członkowskich OECD. Wręcz przeciwnie, różnica ta ulegała zwiększeniu w porównywanych latach" - zauważono.
Najmniejsza różnica między Polską a średnią OECD miała miejsce w 2009 roku (0,4 p.p.), podczas gdy w 2016 roku wyniosła 1,1 p.p. "Pomimo wzrostu wpływów z CIT, w 2016 roku udział wpływów z CIT względem PKB był najgorszy od dekady w porównaniu z pozostałymi państwami członkowskimi OECD" - napisano w raporcie.
Polecamy: CIT 2019. Komentarz
Dodano, że także w porównaniu z państwami Europy Środkowej wskaźnik ten w Polsce był niższy w latach 2007–2017 niż np. w Republice Czeskiej (średnio o 1,5 p.p.).
Zgodnie z raportem, wzrost wpływów z CIT do budżetu państwa w Polsce w latach 2016–2018 dotyczy ograniczonej grupy podmiotów - podatników dużych, prowadzących działalność w zaledwie kilku dziedzinach działalności gospodarczej związanych z konsumpcją prywatną oraz produkcją kontraktową. Może on wynikać z poprawy koniunktury gospodarczej wywołanej programem 500+.
"W przypadku produkcji kontraktowej dotyczy ona głównie produkcji półproduktów na zlecenie podmiotów zagranicznych (głównie podmioty powiązane), co wynika z korzystnej koniunktury na rynku globalnym" - wyjaśniono. (PAP)
Autor: Marcin Musiał
mmu/ drag/