Po krytyce sprawozdań półrocznych sporządzanych według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości spółki przygotowały wyraźnie lepsze sprawozdania roczne - oceniają audytorzy.
Audytorzy twierdzą zgodnie: jakość sprawozdań rocznych w porównaniu z półrocznymi jest dużo lepsza. Nie oznacza to jednak, że spółki nie mają problemów z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR) i Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF). O problemach tych dyskutowano podczas seminarium Konsolidacja wg MSR-ów w ocenie audytorów. Analiza rocznych sprawozdań skonsolidowanych spółek giełdowych po przeglądzie audytorów.
Przegląd prawa
Obowiązek stosowania MSR w skonsolidowanych sprawozdaniach przez spółki, których papiery wartościowe dopuszczone są na dzień bilansowy do obrotu, wprowadziło rozporządzenie nr 1606 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej. Po wprowadzeniu kolejnych rozporządzeń Komisji Europejskiej w sprawie przyjęcia MSR/MSSF nastąpiła implementacja do legislacji państw członkowskich. W Polsce zmieniono ustawę o rachunkowości, w której określono, że spółki mają obowiązek przygotowania skonsolidowanych sprawozdań finansowych od 1 stycznia 2005 r. Dostosowano również ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, o obrocie instrumentami finansowymi oraz o ofercie publicznej. Wszystkie te akty prawne nie implementują jednak jeszcze dyrektywy o przejrzystości informacji. Czas na to mamy do 20 stycznia 2007 r. Dyrektywa przewiduje m.in. sankcje za podanie nieprawdziwych informacji w sprawozdaniu.
Problemy z MSR
Za największe problemy związane z MSR/MSSF uznawany jest brak formatów sprawozdań finansowych, ciągłe zmiany standardów oraz brak jednolitych tłumaczeń. Na te problemy zwracają uwagę wszyscy eksperci.
Sebastian Łyczba, partner w Dziale Audytu i Doradztwa Gospodarczego Ernst & Young problemom spółek poświęcił całą swoją prezentację. Jego zdaniem, najwięcej niedogodności sprawiały spółkom m.in.: środki trwałe (MSR 16), podatek odroczony (MSR 12), płatności w formie akcji własnych (MSSF 2), konsolidacja (MSR 27), podmioty powiązane (MSR 23). Ten ostatni standard ma szczególne znaczenie dla wykonawców kontraktów budowlanych i w branży IT. W tym przypadku kłopoty sprawia m.in. brak w MSSF warunku minimalnego czasu trwania kontraktu. Ciężko spełnić również warunki określone w standardzie, w przypadku gdy umowa dotyczy grupy aktywów. Powinna być ona traktowana jako kilka umów, jeśli: przedłożono odrębne efekty dla każdego składnika, każdy ze składników umowy był przedmiotem oddzielnych negocjacji, a wykonawca i zamawiający mogli odrzucić lub zaakceptować każdą z części umowy, oraz jeśli można było określić koszty i przychody odnoszące się do każdego ze składników aktywów. Poza łączeniem i rozdzielaniem umów, trudności sprawia ujmowanie przychodów i kosztów umów.
Rachunki zysków i strat
Zdaniem Mirosława Szmigielskiego z PricewaterhouseCoopers znakomita większość pytań spółek związanych z MSSF dotyczyła rachunku zysków i strat. Ekspert przedstawił ponad dziesięć odpowiedzi wariantowych na najczęstsze, dotyczące m.in.: łączenia wariantu kalkulacyjnego i porównawczego, analizy kosztów wg wariantu porównawczego w notach czy klasyfikacji wyniku finansowego spółek stowarzyszonych.
Marek Turczyński, starszy menedżer w Dziale Audytu Deloitte, mówił z kolei o problemach z prezentacją i ujawnieniami wg MSSF. Powrócił on do podnoszonego przez innych problemu formatu sprawozdania finansowego. Jego zdaniem pozytywne jest to, że wiele spółek zastosowało wzorce wypracowane przez firmy audytorskie z wielkiej czwórki, a ponieważ te są do siebie bardzo podobne, ułatwia to porównanie sprawozdań.
SPÓŁKI MAJĄ KŁOPOTY ZE STANDARDAMI
Problemem dla spółek są ciągłe zmiany w MSSF. Od 1 stycznia tego roku obowiązują zmiany w MSR 1 (prezentacja sprawozdań), MSR 19 (świadczenia pracownicze), MSR 21 (skutki zmian kursów wymiany walut obcych) oraz najważniejsza w MSR 39 (instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena). Od 1 stycznia 2007 r. zaczną obowiązywać zmiany w MSSF 7 (instrumenty finansowe: ujawnianie informacji) oraz MSR 1. Poza zmianami w samych standardach ważne będą również nowe przepisy dyrektyw 4, 7 i 8.
Łukasz Zalewski