Dokumentem przewozowym dla celów VAT może być każdy dokument od przewoźnika, z którego wynika, że towar dotarł na miejsce i został wydany odbiorcy.
Jednym z warunków zastosowania zerowej stawki VAT przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (WDT) jest posiadanie przez dokonującego dostawy dowodów, że towary będące przedmiotem dostawy zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy. Według ustawy o VAT, są to m.in. dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz.
Zasady dokumentowania umów w zakresie międzynarodowego transportu drogowego określa Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego (CMR) i Protokół podpisania, sporządzone w Genewie 19 maja 1956 r. Zgodnie z konwencją, stosuje się ją do wszelkich umów o zarobkowy przewóz drogowy towarów, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki i przewidziane miejsce jej dostawy znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest stroną konwencji. Według jej unormowań, dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy, ale jego brak, nieprawidłowość lub utrata nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu.
Dokumenty przewozowe
Należy jednak podkreślić, że ustawodawca posługuje się w art. 42 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) pojęciem „dokumentów przewozowych”. Jak podkreślają eksperci z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej, dokumentem takim nie musi więc być wyłącznie list przewozowy (choć w rzeczywistości najczęściej jest). Jeżeli bowiem taki byłby zamiar ustawodawcy, zostałoby to niewątpliwie wyraźnie w przepisie zastrzeżone.
Dokonujący dostawy nie tylko nie musi być stroną umowy przewozu, ale nawet nie musi być nadawcą towarów (nie ma wówczas możliwości otrzymania dokumentu CMR). Co więcej, nawet jeżeli dokonujący dostawy jest nadawcą, nie oznacza to, że musi on posiadać na swoim egzemplarzu listu adnotację o dostarczeniu towaru na miejsce przeznaczenia.
Wskazany minimalny zakres informacji, jakie zawiera list przewozowy na gruncie ustawy o VAT, jest niewystarczający, bowiem brakuje w nim informacji o dostarczeniu towarów na miejsce dostawy – uważają specjaliści z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej. Wobec tego jego treść musiałaby zostać uzupełniona stosowną adnotacją poświadczającą jego dostarczenie. Należy ponadto pamiętać, że w obydwu przypadkach dokumenty określone w ustawie o podatku VAT (dokumenty przewozowe, kopia faktury, specyfikacja ładunku) można uznać za dowody wyłącznie w sytuacji, gdy dokumenty te łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem dostawy do nabywcy z innego kraju Wspólnoty.
I list, i oświadczenie
Powyższe stanowisko zostało przyjęte w interpretacji Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście z 20 grudnia 2005 r. (sygn.1436/2BV/443/2005/605/TCH), który jednoznacznie stwierdził, że dokumentem przewozowym, o którym mowa w art. 42 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, może być zarówno list przewozowy, jak i stosowne oświadczenie przewoźnika – jeżeli spełniają one ustawowy warunek, jakim jest dowiedzenie dostarczenia towarów do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju.
Krzysztof Tomaszewski