Podstawą opodatkowania przy umowach spółki jest wartość wniesionych wkładów albo wartość kapitału zakładowego. Stawka podatku od czynności cywilnoprawnych wynosi 0,5 proc.
Rozliczanie podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z wniesieniem aportów do spółek nowo zakładanych lub już istniejących sprawia wielu przedsiębiorcom problemy. Wyjaśniając te kwestie, warto zwrócić uwagę na art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) oraz pkt 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399 z późn. zm., nazywana dalej ustawą o p.c.c.). We wspomnianym przepisie wśród czynności podlegającej temu podatkowi nie wymieniono wyraźnie wnoszenia aportów. Tym niemniej analiza wszystkich regulacji zawartych we wspomnianym art. 1 ustawy o p.c.c. wskazuje na to, że transakcja polegająca na wniesieniu aportu do spółki – co do zasady – wiąże się z koniecznością rozliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. W zależności jednak od tego, czy wkład niepieniężny wnoszony jest do tworzonej nowej spółki, czy też już istniejącej, nieco inna będzie podstawa prawna rozliczenia podatku PCC – wynika z opinii Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej.
Rozliczanie podatku
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) ustawy o p.c.c., opodatkowaniu podlega umowa spółki. Jeżeli więc wniesienie aportu jest związane z zawarciem umowy założycielskiej spółki, to wtedy powstanie obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o p.c.c., podatkowi podlegają zmiany umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania. Zatem wniesienie aportu skutkujące podwyższeniem kapitału (lub zwiększeniem majątku spółki osobowej), które kwalifikowane jest jako zmiana umowy spółki, wiązać się będzie z koniecznością rozliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.
W sytuacji gdy wniesienie wkładu niepieniężnego wpływa na podwyższenie kapitału zakładowego spółki mającej osobowość prawną, wówczas będzie ona zobowiązana do rozliczenia podatku. Wynika to z art. 4 pkt 2, art. 5 ust. 1 ustawy o p.c.c. W pozostałych natomiast przypadkach podmiotami, na których spoczywa obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obowiązek zapłaty podatku, są strony transakcji.
Podstawa opodatkowania
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o p.c.c., podstawą opodatkowania przy zawarciu umowy spółki jest wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego. W myśl natomiast art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o p.c.c., podstawą opodatkowania przy zamianie umowy spółki jest wartość wkładów powiększających majątek spółki albo wartość, o którą podwyższono kapitał. Stawka podatku w obu przypadkach wynosi 0,5 proc. podstawy opodatkowania.
Analizując skutki wniesienia aportu w podatku od czynności cywilnoprawnych, należy również zwrócić uwagę na regulacje zawarte w art. 2 pkt 4 ustawy o p.c.c. W myśl tego przepisu, nie stanowią przedmiotu opodatkowania czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT lub jest z niego zwolniona. Wyjątkiem od tej zasady są umowy sprzedaży i zamiany zwolnione z VAT, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.
Problemy z VAT
W myśl przepisów ustawy o VAT, wniesienie aportu do spółki handlowej lub osobowej stanowi czynność zwolnioną z opodatkowania VAT. Na tej podstawie wielu podatników błędnie przyjmuje, że w związku ze zwolnieniem wniesienia wkładów niepieniężnych na gruncie przepisów o VAT nie jest konieczne rozliczenie z tego tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.
STANOWISKO ORGANÓW PODATKOWYCH
Jeżeli podatnicy nie rozliczają podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z wniesieniem aportu do spółki, to naruszają przepisy i narażają się na istotne ryzyko podatkowe – wynika z interpretacji organów podatkowych (patrz m.in.: decyzja Izby Skarbowej w Gdańsku z 28 kwietnia 2006 r. nr PO/436/1/0004/06, decyzja Izby Skarbowej w Rzeszowie z 16 marca 2006 r. nr IS. I/2-4361/4/06).
Krzysztof Tomaszewski