Utraconą wartość zapasów materiałów należy uwzględnić w wyniku finansowym danego roku. Może to spowodować konieczność utworzenia aktywów z tytułu podatku odroczonego.
Wartości zapasów, np. materiałów, które jednostka posiada w magazynie, mogą ulegać znacznym zmianom. Należy więc pamiętać o zasadzie ostrożności zawartej w prawie bilansowym, która nakazuje uwzględnić w wyniku finansowym zmniejszenia wartości użytkowej aktywów (w tym również zapasów).
Termin dokonania korekty
Jak wyjaśnia Anna Kazirod, biegły rewident z Kancelarii Porad Finansowo-Księgowych dr Piotr Rojek, obowiązek dokonywania korekt wyceny zapasów materiałów istnieje wyłącznie na dzień bilansowy kończący rok obrotowy. Podkreśla ona jednak, że warto analizować utratę wartości również w przypadku gdy spółka tworzy sprawozdania kwartalne lub przygotowuje informacje do celów zarządczych lub menedżerów różnych szczebli. Nieuwzględnienie znacznych wartości odpisów aktualizujących zniekształci informacje płynące z przedstawianych danych, fałszując obraz sytuacji majątkowej jednostki.
Odpis aktualizacyjny
Odpisy aktualizacyjne tworzy się najczęściej na pomocą konta z zespołu 3 „Odpis aktualizujący wartość zapasów”, zgodnie z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) w korespondencji z kontem 766 „Pozostałe koszty operacyjne”. Generalna zasada mówi, że obniżenie wartości zapasów dokonuje się do ceny sprzedaży netto.
– Należy jednak pamiętać o wiarygodnym określeniu tej wartości – przestrzega biegła rewident z Kancelarii Porad Finansowo-Księgowych dr Piotr Rojek. Dodaje ona, że firmy mogą mieć z tym pewne problemy ze względu na fakt, że wartości określone w cennikach mogą znacznie odbiegać od tych, po których następuje faktyczna realizacja sprzedaży. Należy więc wybrać spośród tych cen wartość najbardziej zbliżoną do tej, po której sprzedaż jest najczęściej realizowana i do niej oszacować wartość odpisu. W praktyce zazwyczaj cena faktycznej sprzedaży jest niższa od cennikowej, np. ze względu na udzielane przez firmę rabaty.
Odpis aktualizujący można jednak odwrócić. Zgodnie z artykułem 35c, należy tego dokonać w momencie, gdy ustaną przyczyny, dla której dany odpis został utworzony. W księgach rachunkowych operację tę należy zapisać: konto Wn 347 „Odpis aktualizujący wartość zapasów”/Ma konto 760 „Pozostałe koszty operacyjne”.
Metody ustalania odpisów
Odpisy aktualizujące wartość zapasów można tworzyć w sposób ogólny, szacując utratę wartości poszczególnych grup, np. materiałów. Natomiast w niektórych przypadkach konieczne jest utworzenie indywidualnych odpisów. Zdaniem Anny Kazirod, wybór jednej z tych metod będzie uzależniony od sposobu prowadzenia ewidencji przez daną firmę, a także od specyfiki zapasów. Należy więc przede wszystkim przeanalizować, czy poszczególne sztuki zapasów mają odmienny charakter lub czy w magazynie znajdują się grupy takich samych lub podobnych asortymentów, które można odpisać zbiorczo.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna
• Art. 34 ust. 5, art. 35c ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
Agnieszka Pokojska