Nie w każdym przypadku realizacja praw z weksla powoduje powstanie przychodu. Jeśli jednak do tego dojdzie, posiadacz weksla będzie musiał zapłacić podatek.
Weksle mogą być wykorzystywane nie tylko jako środek płatniczy, lecz także jako wygodne zabezpieczenie roszczeń. Z jednej strony nie powodują zamrożenia pieniędzy dłużnika, z drugiej zaś wierzyciel, który uzyskał weksel, w każdym momencie może domagać się zapłaty wymienionej w nim kwoty. Weksle mogą być wystawiane na zabezpieczenie wykonania zobowiązań pieniężnych, na przykład zapłaty ceny za kupione mieszkanie czy samochód, lub zobowiązań niepieniężnych, np. wykonanie określonej czynności przez wystawcę weksla. W żadnym z wymienionych przypadków wystawienie weksla przez jego wystawcę i przyjęcie przez odbiorcę, czyli remitenta – nie spowoduje powstania przychodu. Sytuacja zmieni się dopiero wtedy, gdy weksel zostanie puszczony w obieg, a więc wtedy, gdy zostaną podjęte próby realizacji praw wynikających z weksla.
Ważne!
Gdy dochodzi do realizacji praw z weksla przez inną osobę niż remitent – mamy do czynienia z powstaniem przychodu z kapitałów pieniężnych
Jeśli realizowane będą prawa z weksla wystawionego na zabezpieczenie zobowiązań niepieniężnych, przychód z realizacji weksla nie powstanie. Załóżmy, że remitent uda się z wekslem do banku albo dokona jego indosu (zbycia). W każdym przypadku w zamian za weksel otrzyma środki pieniężne. Ale środki te będą stanowiły zapłatę za sprzedany np. samochód albo mieszkanie. Przychód powstanie zatem, ale z tytułu sprzedaży nieruchomości (mieszkania) lub ruchomości (samochodu). Nie można jednak w takim przypadku mówić o powstaniu przychodu z tytułu samej realizacji weksla. Podatnik w takim przypadku będzie musiał zapłacić podatek od przychodu ze sprzedaży mieszkania (10 proc.), chyba że spełnia warunki określone w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) pozwalające na skorzystanie ze zwolnienia z podatku.
Sytuacja zmienia się, gdy weksel zabezpiecza zobowiązanie pieniężne. W takim przypadku – gdy dochodzi do realizacji praw z weksla przez inną osobę niż remitent – mamy do czynienia z powstaniem przychodu, a co za tym idzie z koniecznością zapłaty podatku dochodowego. Podatnik powinien wtedy zapłacić 19-proc. podatek, tak jak od przychodu z realizacji papierów wartościowych. Powstały przychód trzeba też wykazać w deklaracji wekslowej.
Z wystawieniem weksla wiąże się też konieczność uiszczenia opłaty skarbowej. Obowiązek ten wynika z ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 253, poz. 2532 z późn. zm.). Z art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. b) wspomnianej ustawy wynika, że opłacie tej podlegają weksle. Obowiązek zapłaty powstaje z chwilą wystawienia weksla. Opłata skarbowa od weksla wymieniającego sumę wekslową wynosi 10 gr od każdych pełnych lub rozpoczętych 100 zł sumy wekslowej.
Anna Wojda