W ustawie o VAT przewidziano uproszczone procedury rozliczania rolników ryczałtowych.
Status rolnika ryczałtowego mają osoby dokonujące dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczące usługi rolnicze, które jednocześnie nie są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych i nie zrezygnowały z opodatkowania według zasad rolnika ryczałtowego.
Rolnicy posiadający taki status korzystają z wielu przywilejów: są m.in. zwolnieni z obowiązku wystawiania faktur, prowadzenia ewidencji VAT, składania deklaracji VAT czy dokonania zgłoszenia rejestracyjnego. Przede wszystkim jednak dokonywana przez rolnika ryczałtowego dostawa produktów pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenie usług rolniczych są zwolnione z VAT.
Dzięki uproszczonej procedurze rolnikowi ryczałtowemu korzystającemu ze zwolnienia od VAT przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu jest wypłacana przez nabywcę produktów rolnych i wykazywana w fakturze VAT RR. Stawka zwracanego podatku wynosi 5 proc. kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku.
Zwracany rolnikowi podatek zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, a zatem obniża podatek należny, o ile:
• nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
• zapłata za produkty rolne, wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika nie później niż 14 dnia, licząc od dnia zakupu; chyba że rolnik zawarł z nabywcą produktów umowę określającą dłuższy termin;
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów.
Rolnik ryczałtowy nie ma prawa do odliczenia VAT zawartego w zakupionych towarach i usługach. Jeżeli więc rolnik liczy na zwrot VAT związanego z zakupami, który będzie wyższy niż jego VAT należny od sprzedaży, może zrezygnować z opodatkowania na zasadach ryczałtowych.
Krzysztof Tomaszewski