Świadczeń jednoosobowej spółki na rzecz jej jedynego udziałowca, będącego jednocześnie jedynym członkiem zarządu, nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Według Ministerstwa Finansów o możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę zawartej między jednoosobową spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a jej jedynym wspólnikiem przesądza art. 22 kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem, dla zaistnienia stosunku pracy konieczne jest istnienie stosunku podporządkowania – podkreślono w odpowiedzi ministra finansów na interpelację poselską.
W przypadku nawiązania stosunku pracy pomiędzy jednoosobową spółką a jej jedynym udziałowcem, będącym jednocześnie jedynym członkiem zarządu, stosunek ten nie występuje. Pogląd taki podziela również orzecznictwo SN, NSA i WSA (np. wyrok SN z dnia 2 lipca 1998 r., sygn. akt II UKN 112/98, czy NSA z dnia 8 lipca 1998 r., sygn. akt III SA 1686/97). W związku z tym umowa o pracę zawarta przez jednoosobową spółkę z członkiem jej jednoosobowego zarządu, będącego jej udziałowcem, nie jest prawnie skuteczna.
Wśród wydatków, które nie są zaliczane do kosztów podatkowych, są m.in. wydatki związane z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Wprawdzie pojęcie świadczenia jednostronnego nie zostało wyjaśnione ani w przepisach prawa podatkowego, ani też prawa cywilnego, to – zdaniem MF – należy uznać, iż chodzi tu o świadczenia dokonywane przez jedną ze stron stosunku prawnego na rzecz drugiej, bez jakiejkolwiek ekwiwalentności świadczenia wzajemnego tej drugiej strony. Do kosztów podatkowych możliwe jest więc zaliczanie jedynie wydatków związanych z realizacją świadczeń o charakterze dwustronnym, o ile wydatek został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu. Aby świadczenie o charakterze dwustronnym mogło być uznane za koszt podatkowy, musi wynikać z prawnie skutecznej umowy. W tym przypadku umowa prawnie skuteczna nie jest.
Marcin Musial