Jeśli poręczyciel podpisze ugodę z bankiem i spłaci część długu, u kredytobiorcy powstanie przychód odpowiadający wartości zadłużenia spłaconego przez poręczyciela.
Banki zawierają umowy kredytowe, które często są zabezpieczone poręczeniem cywilnym. Zgodnie z umową poręczenia, poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela (banku) wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik (kredytobiorca) zobowiązania nie wykonał. Z powodu braku spłat kredytów w terminach wskazanych w umowach, banki mają prawo wypowiedzieć umowę kredytową i wszcząć postępowanie egzekucyjne zarówno przeciwko kredytobiorcy, jak i poręczycielowi.
Ugoda z poręczycielem
Dość częstą praktyką w takiej sytuacji jest wystąpienie poręczyciela z wnioskiem do banku o zawarcie ugody, na mocy której po spłaceniu części zadłużenia bank zwolni go z długu.
Zawarcie przez bank ugody z poręczycielem skutkuje jednakże konsekwencjami w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Wartość umorzonego zadłużenia jest kwalifikowania jako przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), a tym samym bank ma obowiązek sporządzić informację o tych przychodach (PIT-8C).
Problemem może okazać się wówczas ustalenie osoby uzyskującej przychód z innych źródeł, tzn. czy jest to wyłącznie kredytobiorca czy może również poręczyciel. Co więcej, po uwzględnieniu wartości spłaty dokonanej przez poręczyciela trudności może sprawić także wskazanie w informacji PIT-8C kwoty przychodu z innych źródeł podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Posiłkując się udostępnionymi na stronie internetowej Ministerstwa Finansów interpretacjami organów podatkowych stwierdzić można, że zawarcie ugody, w której po zapłaceniu przez poręczyciela części zadłużenia zostanie on zwolniony z zapłaty pozostałej części długu, nie spowoduje powstania u poręczyciela przychodu z innych źródeł. Decydujące znaczenie ma tutaj fakt, że nie nastąpi w majątku poręczyciela jakiekolwiek przysporzenie mające konkretny wymiar finansowy, ponieważ nie on zaciągał kredyt w banku. Zatem w następstwie zawarcia takiej ugody bank nie ma obowiązku sporządzać dla poręczyciela informacji o przychodach z innych źródeł (PIT-8C).
Ważne!
Poręczyciel spłacając część zadłużenia kredytobiorcy nie uzyskuje żadnego przychodu
KIEDY BANK PRZEŚLE PIT-8C
Informację o przychodach z innych źródeł (PIT-8C) bank ma obowiązek sporządzić i przekazać w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym podatnikowi (kredytobiorcy) oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według jego miejsca zamieszkania. Kredytobiorca, po upływie roku podatkowego, przychód wykazany w tej informacji powinien skumulować w zeznaniu podatkowym z pozostałymi przychodami uzyskanymi w ciągu roku i obliczyć należny podatek dochodowy od osób fizycznych od sumy dochodów przy zastosowaniu skali podatkowej.
Przychód biorącego kredyt
Zupełnie inaczej sytuacja podatkowa przedstawia się u kredytobiorcy. Przy ustalaniu wartości przychodu z innych źródeł istotne znaczenie ma treść ugody zawartej przez poręczyciela z bankiem, a także kwota zadłużenia spłaconego przez poręczyciela.
Jeśli zostanie zawarta ugoda, na mocy której po spłaceniu przez poręczyciela części zadłużenia poręczyciel i kredytobiorca zostaną zwolnieni z pozostałej części długu, przychodem dla kredytobiorcy będzie zarówno kwota długu spłaconego przez poręczyciela, jak i pozostała część umorzona przez bank. Zatem wartość tę bank powinien wykazać w informacji o przychodach z innych źródeł (PIT-8C).
Wartość ustalonego kredytobiorcy przychodu z innych źródeł będzie natomiast inna w sytuacji, gdy zostanie zawarta ugoda, na mocy której po spłaceniu przez poręczyciela części zadłużenia tylko poręczyciel zostanie zwolniony z pozostałej części zadłużenia. Kredytobiorca zaś nadal będzie zobowiązany do spłaty zadłużenia (oczywiście z uwzględnieniem spłaty dokonanej przez poręczyciela). Powstanie wówczas u kredytobiorcy przychód z innych źródeł, jednakże w wysokości odpowiadającej wyłącznie wartości spłaconego przez poręczyciela za kredytobiorcę zadłużenia.
Wartość tę bank będzie musiał wykazać w PIT-8C. Natomiast pozostałą część długu, nieujętą w ugodzie, z którego kredytobiorca nie został zwolniony, bank ma nadal prawo windykować. Zatem nie stanowi ona dla kredytobiorcy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Radosław Knapik