Zakład energetyczny złożył wniosek o stwierdzenie nadpłaty w VAT. W uzasadnieniu wskazano, że spółka złożyła deklarację dla VAT. Później jednak dokonała korekty, wykazując inną kwotę podatku, podlegającą wpłacie. Przyczyną złożenia korekty była informacja udzielona spółce, iż opłaty pobierane przez nią za nielegalny pobór energii elektrycznej są opodatkowane. Spółka stwierdziła jednak, że opłaty mające charakter sankcji lub odszkodowania nie mogą być traktowane jako wynagrodzenie za dostarczony towar lub świadczoną usługę. Co więcej, w przypadku obciążeń o takim charakterze nie istnieje więź prawna między dostawcą a nabywcą.
Zdaniem spółki, za brakiem opodatkowania przemawia również fakt, że odszkodowanie określone ryczałtowo nie wykazuje związku z ceną energii elektrycznej oraz stanowi wynagrodzenie za nielegalnie pobraną energię. W konsekwencji spółka uznała, że czynność nielegalnego poboru energii nie stanowi dostawy towarów, realizowanej za wynagrodzeniem. Ponadto stwierdziła, że pojęcie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami na prawach właściciela oznacza, że po stronie dostawcy energii musi istnieć wola przekazania odbiorcy władztwa ekonomicznego nad rzeczą. Pozbawienie zakładu energetycznego ekonomicznego władztwa nad rzeczą wskutek kradzieży nie może być utożsamiane z legalną dostawą. Czynność taka nie może być zatem przedmiotem prawnie skutecznej umowy i jest wyłączona z opodatkowania.
Ostatecznie sprawą zajął się białostocki WSA.
Zdaniem sądu, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, przy czym czynność ta podlega opodatkowaniu niezależnie od tego, czy została wykonana z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Natomiast przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Oznacza to, że nielegalny pobór energii elektrycznej (kradzież energii elektrycznej) nie może być uznany za dostawę towaru.
Sąd podzielił pogląd skarżącego, że przeciwko uznaniu nielegalnego pobierania energii jako dostawy towarów przemawia fakt, że jako nielegalne pobieranie energii kwalifikowane są także czyny związane np. z uszkodzeniem układu pomiarowo-rozliczeniowego, bez względu na fakt, czy pobór energii rzeczywiście miał miejsce. Nie zgodził się natomiast ze stwierdzeniem, iż w rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z odpłatnością dostawy.
O dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. Wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu. Związek, o którym mowa, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.
Sygn. akt I SA/Bk 193/06
Michał Stuczyński