NOWE PRAWO
Nowa ustawa o opłacie skarbowej i wydane do niej rozporządzenie nakładają na pełnomocników niemożliwe do spełniania obowiązki. Aby być w zgodzie z przepisami, adwokat składający pełnomocnictwo na rozprawie powinien opuścić sąd i udać się na pocztę lub do banku, aby zapłacić opłatę skarbową. W najlepszym przypadku może dokonać opłaty po rozprawie, ale tego samego dnia powinien wrócić do sądu z potwierdzeniem zapłaty. Uiszczenie opłaty przed rozprawą czy wysłaniem pełnomocnictwa pocztą oznacza z kolei, że podatek zapłacono przed powstaniem obowiązku podatkowego.
Jest pismo, jest opłata
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 nowej ustawy o opłacie skarbowej, która weszła w życie 1 stycznia 2007 r. (Dz.U. z 2006 r. nr 225, poz. 1635), obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa np. w sądzie. Oznacza to, że opłatę należy uiścić, gdy składa się pełnomocnictwo. To istotna zmiana względem poprzednio obowiązujących przepisów. Do końca ubiegłego roku obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstawał z chwilą sporządzenia dokumentu o udzieleniu pełnomocnictwa. Nowe obowiązki komplikuje rozporządzenie ministra finansów z 21 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2006 r. 246, poz. 1804). W par. 3 nakłada ono obowiązek załączenia do składanego pełnomocnictwa dowodu zapłaty opłaty skarbowej.
- Przy literalnej wykładni ustawy w momencie składania pełnomocnictwa np. adwokat powinien wyjść z rozprawy i przelać pieniądze w banku lub wpłacić w kasie urzędu. Trudno sobie taką sytuacje wyobrazić - uważa prawnik w z Kancelarii Prawnej Maximus Wojciech Madeja.
Przyznaje, że można zapłacić opłatę skarbową przed rozprawą, ale to oznaczałoby zapłatę podatku, zanim powstał obowiązek podatkowy, czyli bez podstawy prawnej. Przed 1 stycznia tego roku takich problemów nie było. Pełnomocnik miał ze sobą w sądzie znaki opłaty skarbowej, które przyklejał i kasował w trakcie rozprawy przed złożeniem pełnomocnictwa. Było to dużo wygodniejsze dla stron i ich pełnomocników.
Ordynacja daje cały dzień
Zgodnie z art. 60 par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej za termin dokonania zapłaty podatku w gotówce przyjmuje się dzień wpłaty pieniędzy w kasie organu podatkowego, na jego rachunek w banku lub na poczcie. Według Macieja Łaszczuka, adwokata z kancelarii Łaszczuk & Wspólnicy, oznacza to, że opłata może być wniesiona w tym samym dniu, czyli również po złożeniu dokumentu pełnomocnictwa. Określony w rozporządzeniu obowiązek załączenia dowodu uiszczenia opłaty byłby jednak sprzeczny z ustawą.
- Nie daje ona podstawy do sformułowania obowiązku uiszczenia opłaty przed złożeniem dokumentu pełnomocnictwa - twierdzi adwokat.
Podkreśla, że ustawa o opłacie skarbowej nie dała ministrowi prawa do wydania rozporządzenia, które samodzielnie określiłoby terminy zapłaty tego podatku. Nawet gdyby delegacja przewidywała takie uprawnienie, wysoce wątpliwa byłaby jej zgodność z konstytucją.
Można wysłać pocztą
Maja Kasperkiewicz, radca prawny z A. Gilarski - Kancelaria Prawna Brenner mówi, że kuriozum nowych przepisów jest widoczne, zwłaszcza gdy pełnomocnik składa dokument za pośrednictwem poczty.
- W rzeczywistości pełnomocnictwo złożone będzie z dniem wpłynięcia dokumentu do sądu. Dochodzi zatem do absurdalnej i w zasadzie bezprawnej sytuacji, gdyż na podatnika nakłada się obowiązek zapłaty podatku, zanim w rzeczywistości powstanie zobowiązanie podatkowe - mówi ekspert.
Aby być w zgodzie z ustawą, pełnomocnik powinien zapłacić opłatę w dniu wpływu dokumentu do sądu. Nie wie jednak, kiedy trafi on do adresata. Najpewniej zapłaci więc podatek kilka dni wcześniej i dołączy dowód do pełnomocnictwa.
Zdaniem Mai Kasperkiewicz nowa ustawa o opłacie skarbowej budziła wątpliwości już od dnia uchwalenia. Okazało się, że jest legislacyjnym bublem.
- Dlaczego odchodzić od starych, prostych i sprawdzonych rozwiązań na rzecz nowych, które nie usprawniają pracy nie tylko radcom prawnym i adwokatom, ale i nakładają na sądy i urzędników wiele biurokratycznych obowiązków - zastanawia się nasz rozmówca.
Za krótka vacatio legis
Także według Pawła Fabianowskiego, prawnika z departamentu prawa podatkowego w kancelarii Grynhoff, Woźny i Wspólnicy nowe przepisy są przykładem niedbałego i nieuwzględniającego rzeczywistości podejścia do legislacji.
- Analiza zapisów ustawy oraz rozporządzenia prowadzi do wniosku, że w przypadku złożenia pełnomocnictwa za pośrednictwem poczty podatek należy zapłacić, zanim w ogóle powstanie zobowiązanie podatkowe. Uzasadniony wydaje się zarzut niezgodności rozporządzenia z konstytucją. Inna sprawa, że w związku z wprowadzeniem nowej ustawy o opłacie skarbowej i likwidacją znaczków skarbowych trudno sobie wyobrazić alternatywne rozwiązanie - mówi prawnik.
Zastrzeżeń wobec zmian jest więcej. Wojciech Madeja zwraca uwagę, że nową ustawę o opłacie skarbowej opublikowano w Dzienniku Ustaw dopiero 8 grudnia 2006 r. Weszła ona w życie 1 stycznia 2007 r.
- Co prawda opłata skarbowa nie jest podatkiem rocznym, niemniej uważam, że ustawodawca dał zbyt krótki okres vacatio legis na wejście w życie ustawy. To niezgodne z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie stwierdzał, że zmiany, zwłaszcza ustaw podatkowych, czy ustaw, które dotyczą obrotu gospodarczego, powinny być ogłasza- ne odpowiednio wcześnie - wyjaśnia.
Podkreśla, że opłata skarbowa jest podatkiem powszechnym, często związanym z działalnością gospodarczą.
Paweł Fabianowski wskazuje z kolei, że nie wszystkie zmiany w opłacie skarbowej przystają do rzeczywistości. Na przykład w sytuacji uiszczenia opłaty przelewem bankowym mało realne jest, by urząd uznał za dowód zapłaty potwierdzenie przelewu w postaci zwykłego wydruku z internetu. Prawdopodobnie i tak trzeba będzie iść do banku albo na pocztę i dokonać przelewu w sposób tradycyjny, uzyskując pieczątkę.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
POSTULUJEMY
Minister finansów powinien dostosować przepisy rozporządzenia wykonawczego do przepisów ustawy o opłacie skarbowej, tak by nie było wątpliwości, kiedy pełnomocnicy powinni płacić opłatę skarbową.
Marcin Musiał