Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w jawną wynika z przepisów kodeksu spółek handlowych. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Jest ono obowiązkowe, jeżeli przychody netto spółki cywilnej w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnęły wartość powodującą, zgodnie z przepisami o rachunkowości, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Należy go dokonać w ciągu trzech miesięcy od zakończenia roku obrotowego.
Zgodnie z przepisami ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.), obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych spoczywa na spółkach cywilnych osób fizycznych, jeśli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość 800 tys. euro. Jeśli więc spółka cywilna osiągała przychody netto w dwóch kolejnych latach obrotowych we wskazanej wysokości, musi zostać przekształcona w spółkę jawną.
Prowadzenie ksiąg
Przepisy o rachunkowości przewidują również, że księgi rachunkowe otwiera się na dzień zmiany formy prawnej, w ciągu 15 dni od tego zdarzenia (art. 12 ust. 1 ustawy o rachunkowości). W tym przypadku obowiązek ten powstanie z dniem wpisu spółki do rejestru. Z kolei podmioty prowadzące wcześniej uproszczoną rachunkowość zobowiązane są do zamknięcia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, opracowania i wprowadzenia do stosowania dokumentacji opisującej przyjętą przez spółkę politykę rachunkowości, przeprowadzenia inwentaryzacji ze spisem inwentarza, wyceny aktywów i pasywów, sporządzenia bilansu otwarcia.
Sukcesja praw
Spółce jawnej powstałej po przekształceniu przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników. Przekształcenie powoduje też określone skutki w sferze podatkowej.
Jak zauważa Dariusz Stolarek z Zespołu Doradztwa Podatkowego kancelarii Salans, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, w przypadku przekształcenia spółki cywilnej w jawną będziemy mieli do czynienia z sukcesją podatkową, tzn. spółka jawna przejmie wszelkie prawa i obowiązki spółki cywilnej, przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Dotyczy to również praw i obowiązków, które są konsekwencją decyzji wydanych w sprawach podatkowych. Sukcesja ta odnosi się więc np. do decyzji w sprawie odroczenia terminu płatności podatku, zwrotu nadpłaty itp.
Wspólnicy spółki cywilnej z chwilą wpisu do rejestru przekształcenia tej spółki stają się wspólnikami spółki jawnej. Z punktu widzenia rozliczeń w zakresie podatku dochodowego, sytuacja wspólników nie powinna ulec zmianie - to oni, a nie spółka jawna, pozostaną podatnikami. Dariusz Stolarek dodaje, że również w odniesieniu do rozliczeń na gruncie VAT, sytuacja będzie podobna jak przed przekształceniem, z zastrzeżeniem, że zarówno przed, jak i po przekształceniu status podatnika VAT miała będzie spółka, a nie jej wspólnicy.
Ten sam NIP
- Zasadniczo przekształcenie spółki cywilnej w jawną nie powinno wpływać na dotychczasowe rozliczenia podatkowe - mówi ekspert z kancelarii Salans.
Nowo powstała spółka nie musi składać ponownie zgłoszenia rejestracyjnego dla celów VAT, należy jednak dokonać jego aktualizacji. Nie należy również występować o nowy NIP, gdyż raz nadany NIP przechodzi na następcę prawnego. Dotyczy to również przypadku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową. Ta sama zasada dotyczy numeru statystycznego REGON.
Edyta Wereszczyńska