Rozmowa z JOANNĄ DADACZ, dyrektorem departamentu rachunkowości w Ministerstwie Finansów
Wiadomo już, że resort finansów pracuje nad nowelizacją ustawy o rachunkowości. Jakich zmian możemy się spodziewać?
- Dotyczą one dwóch obszarów. Pierwszy to konieczność dostosowania ustawy o rachunkowości do zmienionych dyrektyw Unii Europejskiej. Sprowadzają się one do zwiększenia zakresu ujawnianych danych, szczególnie w informacji dodatkowej sprawozdania finansowego. Drugi obszar zmian poświęcony jest tym wszystkim aspektom wynikającym z ustawy o rachunkowości, które sprawiały trudności w trakcie jej stosowania.
Teraz tych problemów już nie będzie?
- Zmiany dotyczą m.in. zasad wyceny i inwentaryzacji nieruchomości inwestycyjnych, jeżeli nie przyjęto dla nich zasad wyceny obowiązujących dla środków trwałych. Podjęto też próbę dostosowania przepisów ustawy do przepisów o podatku dochodowym w zakresie rozliczania transakcji wyrażonych w walutach obcych. Związane jest to ze zmianą w ustawach o podatku dochodowym kursu obowiązującego przy przeliczaniu tych transakcji. Zdecydowaliśmy się również na wprowadzenie zmiany dotyczącej zasad rozliczania połączeń spółek. Zmieniony został również obszar konsolidacji.
Zmiany w zakresie konsolidacji to zdaje się efekt niedoskonałych przepisów?
- Zaproponowaliśmy zmiany przepisów o konsolidacji w zakresie niezbędnym do transpozycji dyrektyw UE, uwzględniając przy tym zmiany regulacji MSR. Praktyka pokazała, że przepisy, które były tworzone kilka lat temu, nie są doskonałe i trzeba je uporządkować. Zaproponowaliśmy więc inne podejście do definicji na przykład grupy kapitałowej, jednostki dominującej, znaczącego inwestora. Wprowadziliśmy też inną definicję sprawowania współkontroli. W odniesieniu do połączeń zakładamy wyłączenie metody łączenia udziałów, w przypadku spółek nieznajdujących się pod wspólną kontrolą.
Mam rozumieć, że rozwiązania proponowane w ustawie zmierzają w kierunku tych, które zakładają Międzynarodowe Standardy Rachunkowości?
- Niekoniecznie. Nie powiedziałabym tego tak definitywnie. Oczywiście uwzględniamy te aspekty MSR, które uległy zmianie i są zbieżne z dyrektywami. Jeżeli jednak tak nie jest, nie możemy dopuścić, aby przepisy ustawy były sprzeczne z przepisami Unii Europejskiej.
A czy resort zamierza w najbliższym czasie wprowadzać zmiany w zakresie stosowania MSR?
- Mamy jedną propozycję. Ustawa o rachunkowości nie reguluje sytuacji, w której jednostka sporządzająca sprawozdania finansowe zgodnie z MSR przestaje je stosować i powinna przejść na zasady określone w ustawie o rachunkowości. Przykładem takiej sytuacji jest spółka, która wycofała się z giełdy. Ustawodawca nie przewidział, co spółka powinna zrobić. Czy nadal stosować MSR, czy też w momencie zejścia z giełdy nie powinna już tego robić. Czy jeśli na przykład 6 marca jest dniem zejścia z giełdy, to czy spółce nie wolno stosować MSR od 1 stycznia danego roku, czy też może poprowadzić rachunkowość według MSR do końca roku.
Co proponuje w tej sytuacji ministerstwo?
- Proponujemy, aby decyzję w sprawie dalszego stosowania bądź niestosowania MSR podejmował organ, który uprzednio zdecydował o przejściu na MSR. Trzeba pamiętać, że jednostki poniosły ogromne koszty związane ze zmianą zasad rachunkowości. Jednocześnie wskazujemy w ustawie, jak powinny być rozliczone skutki przejścia z MSR na ustawę. Jest to jedno z zagadnień, które będzie z pewnością szeroko dyskutowane.
Czyli nie ma propozycji zmiany, która pozwoliłaby wszystkim jednostkom stosującym ustawę o rachunkowości przejść na międzynarodowe standardy?
- Na dzień dzisiejszy jeszcze się na to nie zdecydowaliśmy. Głosy, które dochodzą do ministerstwa, wskazują na to, że nie ma dużego zainteresowania możliwością wyboru, gdy nie ma takiej konieczności. Mamy w Polsce przewagę małych i średnich jednostek, które stosują zasady rachunkowości określone w ustawie, i wolą pozostać na przepisach polskich.
Może warto zatem pomyśleć o ułatwieniach dla tej grupy przedsiębiorstw? Czy resort ma jakieś pomysły?
- Tak naprawdę ustawa o rachunkowości zawiera już szereg uproszczeń dla małych i średnich przedsiębiorstw. Kolejnym proponowanym ma być zwolnienie małych i średnich jednostek z pomiaru poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych w celu obliczenia kosztu wytworzenia produktu. Podjęliśmy też próbę dostosowania zasad przeliczania operacji w walutach obcych do przepisów o podatku dochodowym.
Kiedy nowe rozwiązania mogą zacząć obowiązywać?
- Chcielibyśmy, aby zmiany w ustawie zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2008 r. Propozycje zostały przesłane do uzgodnień wewnątrzresortowych. Kolejnym etapem będą uzgodnienia zewnętrzne wraz z zamieszczeniem projektu zmian na stronach internetowych w Biuletynie Informacji Publicznej.
NOWE PRZEPISY ZA KILKA MIESIĘCY
- I półrocze 2007 r. - konsultacje wewnątrz- i międzyresortowe
- II półrocze 2007 r. - przekazanie do uzgodnień parlamentarnych
- 1 stycznia 2008 r. - wejście w życie znowelizowanej ustawy
SPÓŁKI GIEŁDOWE MAJĄ PROBLEMY
Spółka wraz z wejściem na giełdę musi przejść z ustawy o rachunkowości na Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej. Gdy wycofuje się z giełdy:
- w obecnym stanie prawnym - musi prowadzić księgi zgodnie z ustawą o rachunkowości, ma problemy z rozliczeniami
- po zmianie przepisów - będzie miała możliwość wyboru: - pozostania przy MSSF - powrotu do stosowania ustawy o rachunkowości
Agnieszka Pokojska