Wiele mówi się ostatnio o planach opodatkowania tzw. gospodarki cyfrowej i różnego rodzaju inicjatywach zmierzających do wprowadzenia podatku cyfrowego. Dyskusje na ten temat podejmowane są na różnych poziomach. W skali ogólnoświatowej działa w tym zakresie OECD, regionalnie Unia Europejska, a na poziomie lokalnym poszczególne państwa. Przykładem tych ostatnich może być Francja, która swój podatek cyfrowy już wprowadziła, choć jego obowiązywanie póki co jest zawieszone.
Na tym tle warto odnotować dwie inicjatywy, które już teraz doczekały się skonkretyzowania w formie dokumentów prawnych.
Modelowe zasady OECD dotyczące raportowania przez operatorów platform internetowych
Na początku lipca 2020 r. OECD opublikowało modelowe zasady raportowania przez operatorów platform internetowych (Model Rules for Reporting by Platform Operators with respect to Sellers in the Sharing and Gig Economy).
Modelowe zasady zakładają, że platformy internetowe, za pośrednictwem których oferowane są określone usługi, zobowiązane będą zbierać informacje dotyczące przychodów uzyskanych przez podmioty oferujące te usługi i przekazywać je organom podatkowym.
Obowiązki dotyczyć mają:
- wynajmu nieruchomości,
- usług osobistych, tj. prac wykonywanych przez daną osobę (jedną lub kilka), wymagających określonego zaangażowania czasowego lub zakładających wykonanie określonego zadania.
Zakres „usług osobistych” jest szeroki, i obejmować może przykładowo usługi transportowe i kurierskie, prace fizyczne, udzielanie korepetycji, a także prace wykonywalne zdalnie, jak np. obróbka danych czy czynności z zakresu księgowości lub usług prawnych.
Model zaproponowany przez OECD nie zakłada raportowania sprzedaży towarów za pośrednictwem platform internetowych.
Modelowe zasady nie wprowadzają także nowych reguł lub sposobu opodatkowania. Mają jednak przyczynić się do tego, by usługi, których wymiana następuje przy udziale platform internetowych, zostały odpowiednio zaraportowane i opodatkowane, zgodnie z przepisami danego państwa.
OECD dostrzega, że wraz cyfryzacją gospodarki następuje stopniowa zmiana modelu pracy, polegająca na tym, że miejsce stosunku zatrudnienia coraz częściej zajmują różnego rodzaju prace wykonywane na własny rachunek, często w oparciu o tzw „gigs”, czyli pojedyncze projekty nierzadko zdobywane za pośrednictwem platform internetowych (stąd termin „gig economy”). Tego rodzaju usługi nie zawsze są odpowiednio raportowane do organów podatkowych i opodatkowywane. Jednocześnie, przeniesienie swego rodzaju szarej strefy w sferę platform internetowych daje organom podatkowym możliwość zwiększonego dostępu do informacji. Nałożenie na platformy obowiązku raportowania może zatem przyczynić się do ograniczenia szarej strefy i zapewnienia odpowiedniego opodatkowania.
Modelowe zasady mają także przyczynić się do tego, by podmioty działające w kluczowych sektorach „sharing economy”, a więc usługach hotelowych i transporcie, funkcjonowały na warunkach zbliżonych do tych, jakie dotyczą biznesów prowadzonych w sposób tradycyjny.
Dokument OECD nie na charakteru wiążącego prawnie (nie stanowi przepisów), podobnie jak np. modelowa konwencja OECD w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Stanowi on jednak sugestię pewnych ram, które poszczególne państwa mogą uwzględnić projektując własne rozwiązania.
Im bardziej spójnie będą one stosowane w praktyce, tym skuteczniejsze będzie ich działanie.
Oczywiście spójność wymagań prawnych nakładanych na platformy przez różne państwa leży także w interesie samych platform. Łatwiej jest wdrożyć rozwiązanie, które będzie działało tak samo we wszystkich krajach, w których funkcjonuje platforma, niż tworzyć i obsługiwać odrębne rozwiązania dla każdego państwa.
Zasady raportowania przez operatorów platform i automatyczna wymiana informacji w ramach UE
Niemalże równolegle z opublikowaniem ostatecznej wersji opisywanych wyżej modelowych zasad OECD pojawił się projekt zasad raportowania przez operatorów platform internetowych w ramach uregulowań Unii Europejskiej. Proponowane zasady są częścią projektu zmian do dyrektywy 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej (tzw. DAC7), złożonego przez Komisję Europejską w dniu 15 lipca 2020 r. w ramach pakietu podatkowego 2020.
Projekt ten czerpie z rozwiązań zaproponowanych przez OECD, jednak z uwagi na szczególne rozwiązania podatkowe w ramach Unii (jak np. harmonizację przepisów dotyczących podatku VAT) idzie nieco dalej.
Zasady proponowane przez Komisję Europejską zakładają, że operatorzy platform internetowych będą zobowiązani gromadzić i weryfikować informacje odnośnie do określonych podmiotów, dokonujących za ich pośrednictwem sprzedaży, a następnie przekazywać je właściwym organom podatkowym.
Proponowany zakres operacji, które mają podlegać raportowaniu jest szerszy niż w ramach modelowych zasad OECD. Ma on obejmować:
- wynajem nieruchomości,
- świadczenie tzw. usług osobistych,
- sprzedaż towarów,
- wynajem środka transportu,
- inwestowanie i udzielanie pożyczek w ramach finansowania społecznościowego (crowdfunding).
Usługi osobiste zdefiniowane są w sposób zbliżony do modelowych zasad OECD. Są to usługi wymagające określonego zaangażowania czasowego lub zakładające wykonanie określonego zadania, obejmujące prace wykonywane przez jedną lub kilka osób, online lub fizycznie, na życzenie użytkownika, przy zlecaniu których wykorzystana została platforma.
Co istotne, po uzyskaniu danych na temat przychodów realizowanych przez podmioty dokonujące sprzedaży za pośrednictwem platform internetowych, organy różnych państw członkowskich mają je sobie przekazywać w drodze automatycznej wymiany informacji. Informacje mają trafiać do państwa rezydencji podmiotu dokonującego sprzedaży oraz do państwa położenia wynajmowanej nieruchomości. Podobnie jak w przypadku modelowych zasad OECD, projektowane przepisy dyrektywy nie wprowadzają nowych zasad opodatkowania. Skuteczne przekazywanie informacji ma jednak zapewnić, aby faktycznie dochodziło do opodatkowania przychodów zgodnie z już obowiązującymi zasadami.
Wdrożenie zmienionych przepisów dyrektywy, gdy zostaną one już przyjęte, będzie wymagało wprowadzenia odpowiednich zasad i procedur administracyjnych na poziomie krajowym. Zgodnie z założeniem, pierwszy okres podlegający raportowaniu ma rozpocząć się 1 stycznia 2022 r.
O ile w przypadku modelowych zasad OECD dotyczących raportowania państwa mogą swobodnie zdecydować, czy dokonają ich wdrożenia czy nie, o tyle w przypadku przyjęcia zmian do dyrektywy UE tego rodzaju dowolności już nie będzie. Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie UE, będzie miała obowiązek wprowadzenia ustalonych przez UE rozwiązań.
Możemy się zatem spodziewać, że w niedalekiej przyszłości pojawią się pierwsze konkretne regulacje, które będą dla podmiotów będących operatorami platform internetowych wiążące.
Warto zawczasu przygotować się do zmian, które nas czekają.
Dorota Wolna
Anna Szymańska
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: INFORLEX Biznes
Polecamy: CIT 2020. Komentarz