Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne z 12 stycznia 2007 r. powołuje system tzw. czerwonych certyfikatów - świadectw pochodzenia energii wytworzonej w kogeneracji (tj. energii elektrycznej wytwarzanej w procesie wytwarzania ciepła). System ten uprości wywiązywanie się przez przedsiębiorstwa sprzedające odbiorcom końcowym energię elektryczną z obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej w kogeneracji.
Warto określić podstawowe konsekwencje podatkowe nowego systemu.
Zmiana przepisów
Do 30 czerwca 2007 r. przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną odbiorcom końcowym mają obowiązek zakupu określonej ilości energii wytworzonej w kogeneracji. Od 1 lipca obowiązek ten będzie realizowany poprzez system czerwonych certyfikatów.
Świadectwa pochodzenia energii z kogeneracji (czerwone certyfikaty) będą przydzielane podmiotom wytwarzającym energię w skojarzeniu z energią cieplną. Czerwone certyfikaty (a ściślej prawa majątkowe z nich wynikające) będą przedmiotem obrotu na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Jednocześnie podmiot sprzedający energię elektryczną odbiorcom końcowym będzie miał obowiązek nabycia certyfikatów i przedstawienia ich do umorzenia w ilości odpowiadającej określonej części sprzedawanej energii. Umorzenia dokonywać będzie prezes URE. W razie nieprzedstawienia do umorzenia wymaganej ilości czerwonych certyfikatów sprzedawca będzie uiszczał opłatę zastępczą. Umorzenia certyfikatów za dany rok można dokonywać do 31 marca kolejnego roku.
Przychody podatkowe
Pierwsze pytanie, na które należy odpowiedzieć to, czy pierwotne przydzielenie certyfikatów wytwórcom energii elektrycznej w kogeneracji jest czynnością opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Dotychczasowa praktyka organów podatkowych, w odniesieniu do zielonych certyfikatów wskazuje, że pierwotny przydział czerwonych certyfikatów nie spowoduje dla wytwórcy powstania przychodów podatkowych. Przychód do opodatkowania powstanie natomiast z chwilą ich zbycia.
Problemy może sprawiać też prawidłowe ustalenie momentu rozpoznania oraz wysokości kosztów podatkowych w przypadku zbycia lub umorzenia czerwonych certyfikatów. Z uwagi na fakt, że przychód ze sprzedaży czerwonych certyfikatów może wystąpić w innym miesiącu (roku) niż przychód ze sprzedaży energii elektrycznej, może powstać wątpliwość, które koszty uznać za koszty bezpośrednio związane z przychodami ze sprzedaży czerwonych certyfikatów, a które za związane ze sprzedażą energii elektrycznej. Implikuje to na moment rozpoznania tych kosztów - w okresie, w którym osiągnięto przychody ze sprzedaży czerwonych certyfikatów, bądź w okresie, w którym osiągnięto przychody ze sprzedaży energii.
Wydaje się, że przychody ze sprzedaży czerwonych certyfikatów można traktować jako odrębne źródło przychodów w stosunku do przychodów z tytułu sprzedaży energii elektrycznej i cieplnej. Koszty związane bezpośrednio z przychodami ze sprzedaży energii (np. koszt zakupu węgla spalanego w elektrociepłowni) należy zatem alokować wyłącznie do przychodów ze sprzedaży energii. Kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami ze sprzedaży certyfikatów są natomiast opłaty administracyjne i prowizje towarzyszące transakcji zbycia oraz pierwotnego przydziału certyfikatów.
Ważne uprawnienia
Uprawnienia wynikające z certyfikatów mogą być również sprzedawane przez podmiot, który nie otrzymał ich w drodze pierwotnego przydziału (tj. wytwórcę), lecz nabył je od wytwórcy lub pośrednika. W takim przypadku kosztem uzyskania przychodu ze sprzedaży uprawnień (powstającym w momencie ich zbycia) bezpośrednio związanymi z tą czynnością będzie ich cena zakupu oraz prowizje i opłaty administracyjne towarzyszące transakcjom nabycia i zbycia. Koszty podatkowe w przypadku umorzenia czerwonych certyfikatów należy rozpoznawać, co do zasady, w analogiczny sposób.
W świetle dotychczasowej praktyki wykształconej w zakresie obrotu uprawnieniami wynikającymi z tzw. zielonych certyfikatów, sprzedaż uprawnień wynikających z czerwonych certyfikatów powinna być opodatkowana 22-proc. stawką VAT. Obowiązek podatkowy powinien powstać z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności. Jednak odliczenie podatku naliczonego z faktury dokumentującej nabycie świadectw pochodzenia następuje na zasadach ogólnych - w miesiącu otrzymania faktury lub w miesiącu następnym. Zarówno przydzielenie przez URE uprawnień wytwórcom energii elektrycznej w kogeneracji, jak i umorzenie tych uprawnień przez podmioty do tego zobowiązane nie będzie zaś mieć wpływu na rozliczenia z tytułu VAT.
Ważne!
Przychody ze sprzedaży czerwonych certyfikatów można traktować jako odrębne źródło przychodów w stosunku do przychodów z tytułu sprzedaży energii elektrycznej i cieplnej
MARCIN MATYKA
starszy menedżer, doradca podatkowy w Grupie Energetycznej Deloitte
BARTOSZ MATUSIK
konsultant, doradca podatkowy w tej grupie