Projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tzw. ustawy antyzatorowej)
W Ministerstwie Rozwoju i Technologii jedną z podstawowych zasad stanowienia prawa dla przedsiębiorców jest korzystanie z mechanizmów okresowej ewaluacji, które pozwalają doskonalić opracowane przepisy w oparciu o praktykę ich stosowania. Zaproponowane w nowelizacji zmiany dotyczą w głównej mierze uelastycznienia obowiązków sprawozdawczych, poprawy efektywności postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, jak również uelastycznienia zasad nakładania kar.
Decyzja o nowelizacji ustawy antyzatorowej wynika – w pierwszej kolejności – z naszych analiz, przeprowadzonych w związku z oceną skutków regulacji ex post. Wsłuchaliśmy się także w postulaty różnych podmiotów, w tym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który realizuje na podstawie ustawy antyzatorowej ważne zadania związane z postępowaniami antyzatorowymi. Chcemy, by regulacja była spójna, bardziej efektywna i elastyczna niż obecnie. Ale również, by nie przytłaczała przedsiębiorców wynikającymi z jej zapisów obowiązkami – tłumaczy Mariusz Jerzy Golecki, wiceminister rozwoju i technologii.
Wezwania miękkie
Nowelizacja zakłada m.in. wprowadzenie instytucji tzw. wezwań miękkich. To rozwiązanie stosowane dotąd z powodzeniem w sprawach dotyczących praw konsumentów. Prezes UOKiK, zamiast sięgać od razu po sankcje finansowe, będzie mógł w pierwszej kolejności zwrócić uwagę przedsiębiorcy na obserwowane u niego nieprawidłowości w regulowaniu zobowiązań.
Stosowanie tego typu metod behawioralnych zwiększa efektywność regulacji. Chcemy tym samym zaprezentować nowoczesne podejście administracji, które bardziej stawia na elastyczność i logikę w działaniu, niż biurokrację – dodaje Mariusz Jerzy Golecki.
Zdaniem wiceministra Goleckiego, nowelizacja będzie miała szczególnie korzystny wpływ na MŚP.
Zwiększenie efektywności postępowań prezesa UOKiK i regulacje dotyczące cesji wierzytelności powinny motywująco wpłynąć na terminowe regulowanie zobowiązań przez dużych przedsiębiorców wobec małych i średnich firm – dodaje Golecki.
Rozpoczynające się dziś uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje społeczne projektu potrwają 30 dni.
Najważniejsze zmiany dotyczące obowiązków sprawozdawczych
Zaprojektowana nowelizacja zwalnia z obowiązku sprawozdawczego:
- spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych,
- publiczne podmioty lecznicze i podmioty lecznicze w formie spółek kapitałowych utworzonych przez skarb państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
Nowelizacja ma wprowadzić wydłużenie terminu na złożenie sprawozdania z 31 stycznia na 30 kwietnia.
Nowe przepisy wyłączą ze sprawozdań świadczenia:
- z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,
- przedawnionych,
- pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej.
Nastąpi zmiana sposobu sprawozdawania świadczeń spełnionych i otrzymanych – wartości świadczeń pieniężnych spełnionych/otrzymanych będą wykazywane w sprawozdaniu w odniesieniu do terminów umownych, a nie jak dotychczas w relacji do terminów określonych na fakturze lub rachunku.
Zmieni się sposób raportowania wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych i niespełnionych – te wartości będą wykazywane z podaniem terminu opóźnienia w ramach określonych przedziałów czasowych.
Uregulowana zostanie kwestia składania korekty sprawozdania.
Określony zostanie w ustawie terminu publikacji raportu opracowywanego na podstawie złożonych sprawozdań – corocznie w terminie do 31 lipca.
Najważniejsze zmiany służące poprawie efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się
Prezes UOKiK zyska większą elastyczność w sposobie nakładania kar finansowych za nadmierne opóźnianie się z realizacją zobowiązań finansowych wobec kontrahentów.
Nastąpi modyfikacja wzoru, według którego będzie liczona maksymalna kara za nadmierne opóźnienie ze spełnianiem świadczeń pieniężnych – ustalając dokładną wysokość kary Prezes UOKiK będzie brał pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, w tym występujące w sprawie przesłanki łagodzące i obciążające.
Wprowadzona zostanie instytucja tzw. wezwań miękkich.
Planowane jest wyłączenie opóźnień w ramach grup kapitałowych z zakresu postępowań w sprawie nadmiernych opóźnień.
Pozostałe zmiany
- Wprowadzenie nieważności zastrzeżenia umownego o zakazie cesji wierzytelności w transakcjach handlowych.
- Nałożenie obowiązku składania oświadczenia o swoim statusie na wszystkich dużych przedsiębiorców - obecnie duzi przedsiębiorcy mają obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o swoim statusie tylko wtedy, gdy występują jako dłużnicy świadczenia pieniężnego.
Skutki zmian dla sektora MŚP
- Zwiększenie efektywności postępowań prezesa UOKiK powinno wpłynąć motywująco na terminowe regulowanie zobowiązań przez dużych przedsiębiorców wobec przedsiębiorców z sektora MŚP;
- Nieważność zastrzeżenia umownego o zakazie cesji wierzytelności w transakcjach handlowych wprowadzana jest głównie w interesie MŚP. Umowny zakaz cesji wierzytelności jest bowiem najbardziej dotkliwy w relacjach asymetrycznych, w których występuje element przewagi kontraktowej;
- Zmodyfikowana treść sprawozdań będzie lepiej odzwierciedlała praktyki płatnicze największych przedsiębiorców, co pozwoli MŚP na lepszą ocenę ich wiarygodności płatniczej i tym samym może uchronić ich przed wchodzeniem w ryzykowne relacje biznesowe;
- Zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego spółek wchodzących w skład podatkowych grup kapitałowych uwolni od tego obowiązku niektóre podmioty z sektora MŚP – pojedyncze spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych często nie są bowiem największymi podatnikami.
Termin wejścia w życie zmian
Omawiana nowelizacja ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (tj. publikacji w Dzienniku Ustaw).