Odsetki od nieterminowej wypłaty świadczeń przez ZUS a stan zagrożenia epidemicznego
W dniu 13 maja 2022 r. rozporządzenie Rady Ministrów zniosło „stan epidemii" i wprowadziło „stan zagrożenia epidemicznego". Ale nadal obwiązuje art. 31zd specustawy „kowidowej” , który zmodyfikował zasady wypłaty odsetek za nieterminową wypłatę świadczeń w czasie ogłoszonego i obowiązującego stanu epidemii.
Na podstawie tego przepisu, jeżeli termin wydania decyzji lub wypłaty świadczeń przez ZUS przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, w razie przekroczenia tego terminu ZUS nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego.
Z uzasadnienia specustawy wynika, że przepis ten wprowadzono z uwagi na to, iż w okresie pandemii zwiększył się wpływ wniosków o świadczenia ZUS.
Dotyczyło to głównie świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, tj. zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych (w tym nowego świadczenia - dodatkowego zasiłku opiekuńczego) oraz świadczeń rehabilitacyjnych. W związku z tym, że opóźnienia wynikały głównie ze spiętrzenia w pandemii wniosków o zasiłki, ZUS zwolniono z wypłacania odsetek z tytułu opóźnienia.
25 marca 2022 r. do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych trafił zaś projekt ustawy o zmianie specustawy. Rząd miał go przyjąć w II kwartale 2022 r. Jedna z proponowanych zmian przewiduje skrócenie okresu, w którym ZUS nie wypłaca odsetek ustawowych za świadczenia wypłacone po terminie.
Z uzasadnienia projektu wynikało, że dalsze utrzymywanie art. 31zd specustawy jest nieuzasadnione z powodu znacznej tendencji spadkowej opóźnień ZUS w wypłacie świadczeń.
Na razie nie będzie zmian w przepisach
Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk zapytał (w piśmie z 27 lipca 2022 r.) minister rodziny i polityki społecznej Marlenę Maląg o stan prac nad tym projektem
W piśmie z 1 września 2022 r. odpowiedział Rzecznikowi Stanisław Szwed, sekretarz stanu w MRiPS.
Minister Szwed wskazał, że przepis art. 31zd ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.) stosuje się, jeżeli termin wydania decyzji lub wypłaty świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu.
Jako, że nadal obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego a ww. przepis nie został uchylony przez inną ustawę, zwolnienie ZUS z wypłaty odsetek za opóźnienia nadal obowiązuje.
Minister Szwed wyjaśnił, że projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (wpisany pod numerem UD368), który dotyczył zmian w zakresie powołanego powyżej art. 31zd, nie będzie kontynuowany w kształcie przesłanym do uzgodnień.
W tym projekcie zrezygnowano ze wszystkim zmian w zakresie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
Skutkiem powyższych zmian jest aktualizacja wpisu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów – obecna nazwa projektu wpisanego pod numerem UD368: projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.