Zmiany w prawie podatkowym warunkują zainteresowanie obywateli
Niewątpliwie jednymi z najbardziej interesujących mogą być proponowane we wspomnianym projekcie zmiany w podatkach. Nie ulega bowiem wątpliwości, że odpowiednie ukształtowanie ewentualnych obciążeń fiskalnych, będzie miało wpływ nie tylko na samo funkcjonowanie fundacji rodzinnych, ale także zainteresowanie tą instytucją wśród obywateli.
Firmy rodzinne - a więc jak wskazują autorzy ustawy - główny adresat nowych przepisów, stanowią olbrzymią część wszystkich przedsiębiorstw działających w Polsce. Fundacja rodzinna na wzór tych, jakie od dawna funkcjonują w wielu krajach zachodniej Europy, mogłaby przynieść rodzimym biznesom wiele korzyści. Są to między innymi:
- znaczące ułatwienia w zakresie dziedziczenia, płynności w gromadzeniu i przekazywaniu zgromadzonych przez pokolenia aktywów,
- stabilne i proste oddzielenie sfery biznesowej od rodzinnej.
Dodatkowe zapewnienie przyjaznego opodatkowania z pewnością przyniosłoby efekt w postaci bardzo dużego zainteresowania, a co za tym idzie, wzrostu inwestycji oraz akumulacji posiadanego przez rodzinne firmy kapitału, a także rozwoju krajowych marek.
Przyglądając się bliżej poszczególnym artykułom ustawy można zauważyć, że zmiany na gruncie przepisów podatkowych, miałyby dotyczyć zobowiązań wynikających z:
- podatku od spadków i darowizn (art. 129 projektu ustawy),
- podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 130 projektu ustawy),
- podatku dochodowego od osób prawnych (art. 131 projektu ustawy).
Pewne zmiany miałyby zostać także wprowadzone do Ordynacji Podatkowej (art. 133 projektu ustawy).
Podatek od spadków i darowizn
Przede wszystkim w projekcie przewidziano, że w ramach zwolnień zobowiązanie podatkowe nie wystąpi, jeżeli odbiorcą świadczenia od fundacji rodzinnej będą członkowie najbliższej rodziny fundatora, a więc min. jego małżonek, zstępni i wstępni, rodzeństwo, teściowie, czy małżonkowie dzieci. Wyjątkiem, kiedy przedmiotowe zwolnienie nie będzie miało zastosowania, jest sytuacja gdy przedmiotem rzeczonych świadczeń byłyby środki jakimi fundacja rodzinna dysponuje, a które były już objęte zwolnieniem z podatku CIT, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 62 lub 63 ustawy o CIT (nowe przepisy w ramach zmian w zakresie CIT dotyczące przychodów z zysków kapitałowych i odsetek fundacji rodzinnych, a także z tytułu z odsetek z odpowiednich trustów). Co istotne podatkowi od spadków i darowizn podlegałoby nabycie przez osoby fizyczne (beneficjenta lub fundatora) świadczeń lub mienia po likwidacji fundacji rodzinnej (oczywiście z uwzględnieniem wymienionych wyżej zwolnień).
Obowiązek podatkowy, w razie jego aktualizacji, ciążyłby na nabywcy świadczeń od chwili ich spełnienia. Wysokość obciążenia podatkowego miałaby być ustalana na podstawie obowiązujących grup podatkowych (art. 14 podatku od spadków i darowizn) i być zależna od stopnia osobistego stosunku nabywcy do fundatora fundacji rodzinnej.
Należy także wspomnieć, że w przypadku świadczeń fundacji rodzinnej, płatnikiem odpowiedniego podatku jest sama fundacja rodzinna. Wiązałoby się to z innymi obowiązkami, takimi jak chociażby prowadzenie specjalnej ewidencji mienia oraz świadczeń, prowadzenie rejestru podatku, jego obliczenie oraz wpłacenie na rachunek odpowiedniego urzędu skarbowego.
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Zmiany w tym zakresie ograniczają się do zmian w ramach dwóch zagadnień:
- Wolne od podatku dochodowego byłyby dochody uzyskane przez beneficjenta lub fundatora fundacji rodzinnej, pochodzące ze zbycia udziałów w spółce kapitałowej, spółdzielni, a także zbycia papierów wartościowych i tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wskazane osoby musiałyby wykazać, iż otrzymały niniejsze dochody od fundacji rodzinnej.
Trzeba jednak dopowiedzieć, że zwolnienie takie odnosiłoby się tylko do części, odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.
- Ze zwolnienia można byłoby korzystać również w przypadku transakcji między fundacją rodzinną, a jej beneficjentem. Chodzi tutaj o świadczenia lub mienie przysługujące beneficjentom po likwidacji fundacji, a także o świadczenia od fundacji rodzinnej, na rzecz osoby małoletniej.
Podatek dochodowy od osób prawnych
Zmiany w zakresie podatku CIT sprowadzałyby się do następujących zmian:
- Fundacja rodzinna - czyli podatnik podatku CIT - będzie miała obowiązek prowadzenia odpowiedniej ewidencji rachunkowej, w ramach której trzeba będzie wyodrębnić wszelkie środki materialne i niematerialne, wniesione przez fundatora/-ów, oraz pochodzące z nich przychody i koszty. Ważne będzie także rejestrowania wszystkich zachodzących w jej obrębie zmian finansowych, czyli przykładowo tego, od którego fundatora pochodzą środki przekazywane następnie na rzecz poszczególnych beneficjentów.
- Zwolnienie z podatku CIT obejmowałoby fundację rodzinną na podstawie zmiany w ramach art.6 ust. 1 ustawy. Przewidzianym wyjątkiem byłaby sytuacja z art. 3 ust. 2 projektu, a więc świadczenia na rzecz beneficjenta oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
W ramach zwolnień przedmiotowych (art. 17 CIT) wolne od podatku byłyby przychody pochodzące z zysków kapitałowych i odsetek fundacji rodzinnych, a także z tytułu z odsetek z odpowiednich trustów.
Ordynacja podatkowa
Na koniec należy jeszcze wspomnieć, że w ramach zmian dotyczących ordynacji podatkowej, mają zostać wprowadzone:
- odpowiedzialność zarządu fundacji rodzinnej za jej zaległości podatkowe. Byłaby to odpowiedzialność solidarna i określana na podstawie wysokości całego majątku tych osób,
- odpowiedzialność fundacji rodzinnej całym swoim majątkiem w sposób solidarny z fundatorem, odnosiłaby się z kolei do zaległości podatkowych tegoż fundatora, powstałych przed utworzeniem fundacji. Odpowiedzialność ograniczałaby się jednak wyłącznie do wysokości wartości majątku, jaki fundator wniósłby do fundacji rodzinnej.
Fundacja rodzinna, a zmiany w podatkach - podsumowanie
Podsumowując - projekt ustawy o fundacji rodzinnej zawiera w sobie grupę przepisów podatkowych, które mogą być zachęcające. Przede wszystkim samo założenie fundacji nie będzie związane z jakimikolwiek negatywnymi konsekwencjami podatkowymi dla przedsiębiorcy. Podobnie jak wniesienie mienia do majątku fundacji – tutaj również możemy nie martwić się o kwestie związane z jego opodatkowaniem.
Wypłacane na rzecz beneficjentów środki będą opodatkowane w sposób analogiczny do sytuacji, w której to sam fundator by je przekazywał. Tak więc w gronie najbliższej rodziny nie wystąpi żadne zobowiązanie podatkowe.
Te najważniejsze z perspektywy potencjalnych zainteresowanych założenia mogą stanowić zachętę do założenia fundacji rodzinnej. Oczywiście nie można wykluczyć sytuacji, w której w przepisy ulegnę zmianie w toku prac, zanim ustawa zostanie podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę. Obecnie jednak istniejący projekt daje nadzieje, że instytucja rodzinna przyjmie się w Polsce i usprawni funkcjonowanie wielu firm; tak jak ma to miejsce od dawna na Zachodzie.
Rządowy projekt ustawy o fundacji rodzinnej
Autorzy: Radosław Urban i Łukasz Kolarski, Kancelaria KWKR Konieczny Wierzbicki i Partnerzy