RPO: Seniorzy mają problemy z elektronicznym rozliczaniem się z ZUS-em
Rzecznik Praw Obywatelskich pod koniec ubiegłego roku zwrócił się do prezes ZUS Gertrudy Uścińskiej z zapytaniem dotyczącym utrudnień, jakich doświadczając seniorzy, którzy muszą rozliczać się elektronicznie. Jak wyjaśnił, wpłynął do niego wniosek obywatelki, która określiła się jako osoba 60 plus. Wnioskodawczyni wskazała na problem dotyczący obowiązku składania miesięcznej deklaracji rozliczeniowej wyłącznie elektronicznie.
"Wnioskodawczyni wciąż jest osobą aktywną zawodowo, a co za tym idzie składa w ZUS stosowne rozliczenia. Dotychczas obowiązek posiadania profilu PUE ZUS dotyczył wyłącznie płatników rozliczających składki za więcej niż 5 osób. Wprowadzenie tego obowiązku dla wszystkich rozliczających się z ZUS sprawia, że od 1 stycznia 2023 r. właściciele małych firm (zatrudniających do 5 pracowników), a także osoby samozatrudnione płacące składki za siebie muszą korzystać z profilu PUE ZUS" - tłumaczył. Wskazał, że nie można dopuszczać do sytuacji, w której ktokolwiek w takim procesie czuje się wykluczony bądź dyskryminowany. Tym samym, w jego ocenie, w takich sytuacjach powinien być dopuszczony dotychczasowy sposób rozliczania z ZUS.
Prezes ZUS odpowiada RPO: żaden płatnik składek nie pozostanie bez naszej pomocy
W odpowiedzi na pismo RPO, Gertruda Uścińska wyjaśniła, że według stanu na koniec 2022 r. profil na PUE ZUS ma 93,71 proc. płatników opłacających składki sam za siebie, oraz 91,54 proc. płatników rozliczających od 1-5 ubezpieczonych. Oznacza to, że ponad 2,3 mln (z 2,5 mln) małych płatników składek posiada swój profil na PUE.
"Aktualnie cały czas do dyspozycji klientów pozostają nasi doradcy, z którymi można skontaktować się osobiście lub zdalnie (poprzez e-wizytę). Nadal podejmowany jest też bezpośredni kontakt z płatnikami w celu aktywowania dostępu do kont. Żaden płatnik składek nie pozostanie bez naszej pomocy" - zaznaczyła.
Przypomniała, że nie zmieniają się przepisy dot. sposobu składania dokumentów ubezpieczeniowych przez płatników składek. Tym samym płatnik składek, zgłaszający do ubezpieczeń do 5 ubezpieczanych, nadal ma możliwość przekazywania dokumentów ubezpieczeniowych w formie papierowej. Uścińska wskazała jednak, że w procesie legislacyjnym ustawodawca może wskazać, że jedynym sposobem przekazania do ZUS określonych dokumentów lub wniosków jest portal PUE ZUS. Wtedy też bez profilu na PUE ZUS nie będzie możliwe załatwienie takiej sprawy.
Na PUE ZUS płatnicy mają dostęp do takich informacji jak informacje o saldzie bieżącym oraz saldzie miesięcznym, które pokazują stan opłaconych składek do ZUS, informacje o należnych do opłacenia składkach oraz o dokonanych wpłatach czy deklaracji rozliczeniowych, które płatnik wysłał do ZUS.
Jak tłumaczyła, w 2022 roku ZUS zrealizował akcję informacyjno-promocyjną w zakresie zakładania profili na PUE ZUS i możliwości korzystania z tego narzędzia. W odniesieniu do osób, które takiego profilu nigdy nie miały, podejmowano kontakt telefoniczny lub mailowy.
"W wyniku tych działań ponad 65,6 tys. płatników założyło profile na PUE ZUS. Na poziomie lokalnym odbyło się ponad 700 wydarzeń, podczas których informowaliśmy o PUE oraz zakładaliśmy profile. W czasie tych wydarzeń ponad 1,7 tys. płatników zdecydowało się na założenie konta na PUE ZUS" - przekazała Uścińska. Dodała, że na stronie ZUS znajdują się aktualne informacje o obowiązku założenia przez płatników profili na PUE ZUS oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Oprócz tego instrukcje "krok po kroku" jak założyć profil i jak z niego korzystać są dostępne na kanale ZUS na YouTube.
Oceniła, że ZUS ma duże doświadczenie we wdrażaniu projektów w zakresie elektronizacji różnych obszarów działalności. Jako przykład podała wprowadzenie elektronicznych zwolnień lekarskich w 2018 roku oraz wprowadzenie wyłączenie elektronicznego wnioskowania o świadczenia dla rodzin. "Należy również podkreślić, że na etapie uzgodnień i konsultacji projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzającego obowiązek posiadania profilu na PUE ZUS przez płatników składek, żaden z przepisów, który ostatecznie znalazł się w ustawie nie był wskazywany jako dyskryminujący ze względu na wiek i stan zdrowia" - zakończyła.(PAP)
Autorka: Aleksandra Kiełczykowska
ak/ mhr/