Rodzice sprzedają mieszkanie i przychód z tego tytułu trafia zgodnie z aktem notarialnym na konto dziecka. Dziecko posiada umowę, zgodnie z którą środki ze sprzedaży lokalu przekazane na rachunek osobisty dziecka są darowizną od rodziców. Środki na zakup lokalu pochodziły z kredytu bankowego. Dziecko przedstawia zaświadczenie banku, że na jego konto osobiste wpłynęły środki z kredytu mieszkaniowego udzielonego nabywcy tego lokalu. Właścicielem rachunku nadawczego jest centrum kredytowe banku. Czy w takiej sytuacji zaszły przesłanki do zwolnienia darowizny z podatku na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn?
Wojciech Kotowski, konsultant podatkowy w ITA Doradztwo Podatkowe, wyjaśnił, że ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) od 1 stycznia 2007 r. przewiduje zwolnienie z podatku m.in. darowizn na rzecz najbliższej rodziny. Obejmuje ona małżonka, zstępnych (czyli dzieci, wnuki itd.), wstępnych (rodziców, dziadków itd.), pasierba, rodzeństwo, ojczyma oraz macochę. Darowizna na rzecz tych osób nie jest opodatkowana tym podatkiem. Warunkiem zwolnienia jest jednak zgłoszenie naczelnikowi urzędu skarbowego takiej darowizny w terminie miesiąca od powstania obowiązku podatkowego. W przypadku darowizny środków pieniężnych konieczne jest także udokumentowanie dokonania przelewu lub przekazu pocztowego.
- W przedstawionej sytuacji odpowiedź na postawione pytanie jest twierdząca, chociaż warto przy okazji zastanowić się, czy istotnie jest to praktyczny sposób na dokonanie darowizny - tłumaczył Wojciech Kotowski.
Jednocześnie dodał, że w przedstawionej sytuacji ułatwienie jest pozorne. Po pierwsze, przyjmuje się, że przyjęcie świadczenia od osoby trzeciej powinno być przez nią zaakceptowane. W przypadku osoby niepełnoletniej akceptacji muszą dokonać rodzice. Po drugie, umowa darowizny, zgodnie z art. 890 k.c., powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.
- Notariusz jako płatnik jest zobowiązany do obliczenia i pobrania podatku. Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów, zwolnienie może zostać w takim przypadku zastosowane, jeśli już w momencie zawarcia umowy obdarowany posiada dowód przelewu środków pieniężnych na jego konto lub złoży oświadczenie do aktu notarialnego, że spełni warunki do skorzystania ze zwolnienia - argumentował nasz ekspert z ITA Doradztwo Podatkowe.
Według niego przepisy kodeksu cywilnego stwierdzają także, że umowa darowizny zachowuje ważność mimo niedochowania wymogu formy aktu notarialnego, jeśli zostanie wykonana. Oznacza to, że łatwiejszym i mniej kosztownym sposobem dokonania darowizny w przedstawionym przypadku byłoby dokonanie zapłaty przez nabywcę mieszkania na konto rodziców dziecka. Rodzice następnie mogliby przekazać środki pieniężne dziecku bez konieczności zawierania umowy w formie aktu notarialnego. Ogranicza to ilość wymogów formalnych i umożliwia zastosowanie zwolnienia z podatku po zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego oraz potwierdzeniu wpływu środków na konto bankowe dziecka.
ZASTRZEŻENIE ZAPŁATY
Zastrzeżenie zapłaty na konto dziecka jest zawarciem umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, określonej w art. 393 kodeksu cywilnego.
Obowiązek spełnienia takiego świadczenia nie może być dorozumiany, lecz powinien wyraźnie wynikać z treści umowy. W ten sposób rodzice dziecka mogą wykorzystać swoją wierzytelność z tytułu sprzedaży mieszkania i spłacić dług z tytułu darowizny.