Wywiad gospodarczy to uzyskiwanie lub potwierdzanie informacji dotyczących sytuacji prawnej i finansowej przedsiębiorstw. Chodzi o informacje zdobywane w sposób legalny. Istnieją wyspecjalizowane firmy, które zajmują się takimi usługami. Czy firma zaliczy do kosztów podatkowych wydatki, jakie poniosła na wywiad gospodarczy? Marcin Baran, menedżer w Ernst & Young, wskazuje, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm. - dalej ustawa o CIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1. Podatnik ma więc prawo zaliczyć do kosztów podatkowych wszelkie poniesione koszty, jeżeli wykaże ich związek z prowadzoną działalnością oraz są podstawy do stwierdzenia, że ich poniesienie ma (lub może mieć) wpływ na wysokość osiąganych przychodów.
- Koszt nie musi przynieść określonego przychodu. wystarczy, że zostanie poniesiony w celu jego osiągnięcia - mówi Marcin Baran z Ernst & Young. Kosztem uzyskania przychodów są zatem uzasadnione gospodarczo nakłady i wydatki związane z działalnością gospodarczą podatnika, które zmierzają do osiągnięcia przychodów, z tym że nie występuje konieczność zaistnienia skutku w postaci powstania konkretnego przychodu. Chodzi zarówno o koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskaniem przychodów.
Czynności wykonywane w ramach wywiadu gospodarczego mają na celu sprawdzenie wiarygodności i rzetelności oraz stanu majątkowego kontrahenta. Podatnik dzięki uzyskanym informacjom gospodarczym minimalizuje ryzyko złych decyzji biznesowych, a co za tym idzie, zdecydowanie rośnie bezpieczeństwo prowadzonego przez niego biznesu. Przedsiębiorca chce m.in. wiedzieć, jaka jest sytuacja prawna kontrahenta, np. czy toczy się postępowanie upadłościowe, układowe, likwidacyjne, egzekucyjne, jakie są zobowiązania podatkowe, z tytułu ubezpieczeń społecznych, a także zobowiązania wobec innych firm. Zatem, mając w głowie przywołane standardowe informacje, za poznanie których płaci podatnik, nie ulega wątpliwości, że wydatki na wywiad gospodarczy są związane z przychodami, a tym samym stanowią koszty podatkowe.
- Brak konkretnego przychodu w związku z tymi wydatkami nie wyklucza możliwości zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów, z uwagi na to, że warunkiem takiego zaliczenia jest kryterium celowości, wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy - mówi Marcin Baran z Ernst & Young.
Pozostaje jeszcze do rozstrzygnięcia kwestia rozliczenia w czasie wydatków na wywiad gospodarczy, a zatem w którym momencie wydatki na wywiad gospodarczy podatnik rozliczy podatkowo?
Wydatki takie powinny być kwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich faktycznego poniesienia. Taka właśnie reguła odnosi się do wydatków pośrednich, których nie można bezpośrednio powiązać z uzyskiwanymi przychodami, gdyż są związane z całokształtem działalności podatnika.
PAWEŁ JAKUBCZAK
pawel.jakubczak@infor.pl