Coraz więcej przedsiębiorców poszukuje elastycznych rozwiązań, które pozwolą im na optymalizację kosztów prowadzenia działalności. Jednym z takich narzędzi są tzw. wakacje składkowe – możliwość zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS w jednym wybranym miesiącu w roku. W 2024 roku wnioski można składać w listopadzie, by móc skorzystać z tego zwolnienia w grudniu br. To przede wszystkim pierwsza tego typu pomoc dla mikroprzedsiębiorców, których finansowo dotknęły skutki reformy zwanej „Polskim Ładem”. Katarzyna Siwiec, radca prawny i doradca podatkowy komentuje zalety i wady związane z tym rozwiązaniem.
- Czym są wakacje składkowe?
- Zalety i wady wakacji składkowych
- Potencjalne wyzwania i ryzyka
- Jak przygotować się do wakacji składkowych?
Czym są wakacje składkowe?
Wakacje składkowe to mechanizm pozwalający przedsiębiorcom na przerwę w opłacaniu składek ZUS przez jeden wybrany miesiąc w roku. Dzięki tej opcji pracodawcy mogą zaoszczędzić na kosztach związanych z ubezpieczeniem pracowników lub samych siebie jako osób prowadzących działalność gospodarczą, co daje im większą elastyczność finansową. Pomysł ten jest szczególnie korzystny dla mniejszych firm, które sezonowo zmniejszają aktywność oraz dla przedsiębiorców szukających możliwości czasowego obniżenia kosztów.
- Wakacje składkowe stanowią niewątpliwie bardzo oczekiwane przez przedsiębiorców rozwiązanie, gdyż służą zminimalizowaniu – przynajmniej w pewnym zakresie – rosnących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Regulacje te należy ocenić zdecydowanie pozytywnie. Podkreślić jednak trzeba, co zresztą było wskazywane na etapie procedowania projektu przez organizacje reprezentujące przedsiębiorców, że niestety wakacje obejmują jedynie składki na ubezpieczenia społeczne, a nie obejmują, tak nie lubianej przez przedsiębiorców, składki zdrowotnej. Tę bowiem będzie trzeba zapłacić na normalnych zasadach – mówi Katarzyna Siwiec.
Zalety i wady wakacji składkowych
Dla wielu firm, zwłaszcza małych i średnich, wakacje składkowe są sposobem na lepsze zarządzanie finansami. Przedsiębiorcy mogą wybrać miesiąc, w którym nie muszą opłacać składek do ZUS, co daje im możliwość przeznaczenia zaoszczędzonych środków na inne potrzeby – inwestycje, rozwój czy czasową poprawę płynności finansowej.
- Wakacje składkowe to interesująca propozycja dla wielu przedsiębiorców. Możliwość czasowego zwolnienia z opłacania składek daje firmom narzędzie do zarządzania obciążeniami finansowymi w sposób elastyczny. Jednak należy pamiętać, że rezygnacja z opłacania składek może mieć wpływ na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych czy, np. zasiłków chorobowych, jeżeli przedsiębiorcy opłacają wyższe niż minimalne składki na ubezpieczenia - zaznacza radca prawny.
Na pewno pewnym mankamentem jest to, że samo złożenie wniosku RWS nie będzie wystarczające dla uzyskania zwolnienia. ZUS będzie musiał bowiem złożony wniosek rozpatrzeć, o czym będzie informował za pośrednictwem PUE ZUS. Będzie mógł wzywać do uzupełnienia wniosku, a więc procedowanie wniosku o zwolnienie może okazać się nie być szybkie i łatwe dla wielu drobnych przedsiębiorców. W innym trybie niż elektronicznie złożyć wniosku nie będzie można. To pewnie skutkować będzie z kolei tym, że wielu płatników składek zapewne korzystać będzie z pomocy osób trzecich np. biur rachunkowych, a zatem ponoszone z tego tytułu opłaty zmniejszą uzyskaną z wakacji korzyść.
- Wniosek można złożyć tylko w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem, a więc w bieżącym roku w związku z faktem, że przepisy weszły w życie z dniem 1 listopada, aby skorzystać w tym roku ze zwolnienia wniosek będzie trzeba złożyć koniecznie w listopadzie. To, obawiam się, spowoduje pewnie bardzo długi czas oczekiwania na rozpoznanie tych wniosków przez ZUS. Kto się spóźni ze złożeniem wniosku z wakacji w tym roku nie skorzysta – dodaje Katarzyna Siwiec.
Niezadowolenie wśród przedsiębiorców rodzi też to, że nie wszyscy z tych wakacji mogą korzystać. Ustawodawca wyłączył bowiem ze zwolnienia z opłacania składek mikroprzedsiębiorców, którzy wykonywali w poprzednim lub w bieżącym roku kalendarzowym pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy jako ubezpieczeni lub tych, którzy w ciągu ostatnich dwóch lat nie osiągnęli przychodu z prowadzonej działalności. Ograniczenie to dotyczy też takich podmiotów, jak twórcy i artyści czy, np. wspólnicy jednoosobowej spółki z o.o., wspólnicy spółek komandytowej, jawnej czy partnerskiej czy komplementariusza – w spółce komandytowo – akcyjnej.
Potencjalne wyzwania i ryzyka
Zastosowanie wakacji składkowych wiąże się również z pewnymi wyzwaniami, głównie dla osób, które z różnych względów deklarują wyższe podstawy wymiaru składek niż minimalne, czyli 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Wówczas, z uwagi na fakt, że finansowane będą z budżetu państwa tylko składki w minimalnej wysokości, skorzystanie z wakacji składkowych może w jakimś zakresie wpłynąć na obniżenie ich przyszłych świadczeń. W przypadku świadczeń emerytalnych trzeba też dodać, że zgodnie z ogólnymi regulacjami przy ustalaniu prawa do emerytury nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki pomimo formalnego podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu, co też może rodzić pewną wątpliwość czy czas wakacji będzie uwzględniany dla celów emerytury czy nie. Dlatego przedsiębiorcy, zwłaszcza osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, powinni świadomie podchodzić do decyzji o wyborze wakacji składkowych.
- Przedsiębiorcy korzystający z wakacji składkowych muszą być świadomi, że nieopłacanie składek może potencjalnie wpłynąć na wysokość określonych świadczeń wypłacanych przez ZUS. Warto skonsultować się z doradcą finansowym lub prawnym, aby mieć pewność, że wybrana strategia jest najkorzystniejsza w kontekście długoterminowym – doradza Katarzyna Siwiec.
Jak przygotować się do wakacji składkowych?
Aby skutecznie skorzystać z wakacji składkowych, przedsiębiorcy powinni monitorować swoje finanse i wcześniej zaplanować miesiąc, w którym taka przerwa będzie dla nich najkorzystniejsza. Ważne jest również, aby upewnić się, że wszelkie formalności związane z ZUS są zgodne z wymogami, tak aby uniknąć potencjalnych kar za nieopłacenie składek.
- Warto pamiętać, że zwolnienie ze składek nie uniemożliwia w żaden sposób kontynowania działalności, przedsiębiorcy będą mogli w tym czasie pracować, wystawiać faktury, osiągać przychody oraz to, że ustawodawca nie ograniczył tego uprawnienia do stosowanej formy opodatkowania. Niezależnie od tego czy mikroprzedsiębiorca opodatkowuje się np. ryczałtem czy podatkiem liniowym ma prawo skorzystać z wakacji. Sumarycznie zatem omawianą preferencję z pewnością należy ocenić pozytywnie – dodaje ekspertka.
Wakacje składkowe to rozwiązanie, które umożliwia przedsiębiorcom chwilową ulgę finansową poprzez czasowe zwolnienie z opłacania składek do ZUS. Jest to opcja pozwalająca na lepsze zarządzanie kosztami działalności, jednak decyzja o wyborze wakacji składkowych powinna być przemyślana i świadoma, z uwzględnieniem wpływu na przyszłe świadczenia. Zanim przedsiębiorcy zdecydują się na to rozwiązanie, warto, by skonsultowali się z doradcą finansowym lub prawnym, aby mieć pewność, że decyzja ta będzie dla nich opłacalna zarówno w krótkim, jak i długim terminie.
Katarzyna Siwiec, radca prawny i doradca podatkowy