VAT
Infor.pl: Ostatnie lata przyniosły gruntowne zmiany w VAT, najważniejszym dla budżetu podatku. Czy Ministerstwo Finansów planuje kolejne zmiany w podatku od towarów i usług w najbliższym czasie? Jeżeli tak, to jakie?
Jarosław Neneman: W najbliższym czasie kolejnych zmian nie będzie. Natomiast ostatnio wprowadziliśmy bardzo ważne zmiany uszczelniające system VAT. Dotyczą one m.in. rozszerzenia mechanizmu odwróconego obciążenia (tzw. reverse chargé), czy wysokości kaucji gwarancyjnej. Oczywiście główną ideą jest wyeliminowanie z rynku nieuczciwych podmiotów i poprawa kondycji przedsiębiorców prawidłowo wywiązujących się ze swoich obowiązków podatkowych.
VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.
Infor.pl: Wielu ekspertów jest zdania, że wprowadzenie jednolitej stawki VAT uprościłoby istotnie system VAT. Wypowiadali się w tym tonie również w bieżącym roku minister Szczurek, minister Kotecki, a także Pan. Czy Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie jednej stawki VAT na wszystko? Jeżeli tak, to jakie stawki są rozważane? Podobno efektywna stawka VAT w Polsce, to ok. 10-12% - taka jednolita stawka VAT zrobiłaby wrażenie na wszystkich. Problemem w tym kontekście (zakładam, że MF rozważa jednak wyższą jednolitą stawkę niż 10%) może być istotny wzrost opodatkowania żywności. Jak MF zamierza ten problem rozwiązać, by przekonać do tego rozwiązania także najuboższych, którzy wydają istotny procent swoich dochodów na żywność?
Jarosław Neneman: Obecnie, nie planujemy takiej zmiany, choć na pewno uprościłaby ona VAT. Z drugiej strony oznaczałoby to także likwidację obniżonych stawek. Znacząco wzrósłby np. podatek na żywność, a tego nie chcemy.
Infor.pl: Niedawno rozszerzono stosowanie tzw. odwrotnego obciążenia w VAT na kolejne towary (m.in. komputery, tablety, smartfony). Ale sam Pan podkreślał w wywiadzie dla PAP w czerwcu br., że nie jest „fanem” tego rozwiązania, bo „Odwrócone obciążenie eliminuje jedną istotną patologię, ale też stwarza możliwości do innych nadużyć.” Wiadomo jednak, że oszuści wyłudzający VAT mogą zacząć handlować innymi towarami. Czy zatem czeka nas odwrócenie całego VAT? Czy obserwujemy swoiste bankructwo idei podatku VAT, czy też może problem tkwi w czymś innym? Np. w skuteczności wykrywania wyłudzeń. Może w braku takich rozwiązań, jak centralny rejestr faktur? Jak z tym problemem radzą sobie inne państwa? Co zdaniem MF trzeba zrobić, by zwiększyć dochody budżetowe z VAT?
Jarosław Neneman: Nieuczciwe praktyki w podatku VAT to problem występujący w całej Unii Europejskiej, a nie specyfika jedynie polskiej gospodarki. Stąd też na forum unijnym temat wypracowania wspólnego, docelowego systemu VAT, odpornego na oszustwa jest przedmiotem ożywionej debaty. Na zlecenie Komisji Europejskiej powstał niedawno raport, w którym analizowane są różne opcje na przyszłość. Rozwiązania, jakie zostaną ostatecznie przyjęte w tym zakresie będą również stosowane przez Polskę.
Nie czekając jednak na decyzje unijne podejmujemy działania mające na celu uszczelnianie systemu VAT. Rozwiązania przyjęte w Polsce w tym obszarze, między innymi w zakresie odwróconego obciążenia na złoto, komputery przenośne, telefony komórkowe, konsole do gier wideo, metale nieżelazne itp. współgrają z tymi, które wprowadziły inne państwa członkowskie UE.
Dodatkowo prowadzimy analizy możliwych rozwiązań na innych płaszczyznach, takich jak np. koncepcja elektronicznej scentralizowanej bazy faktur VAT oraz alternatywnie tzw. Podzielonej płatności (split payment).
Jarosław Neneman, wiceminister finansów, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
PIT
Infor.pl: Wszystkich obywateli naszego kraju interesuje podatek dochodowy osób fizycznych. Zwłaszcza kwestia zwiększenia kwoty wolnej od PIT rozpala ostatnio opinię publiczną. Jakie zmiany w PIT Ministerstwo Finansów szykuje na jesień 2015 r.? Czy możemy się spodziewać podniesienia kwoty wolnej od podatku? A może pierwszy raz od 7-8 lat wzrosną koszty uzyskania przychodu?
Jarosław Neneman: Z dochodu wolnego od podatku, korzystają wszystkie osoby rozliczające się według skali podatkowej. Niezależnie od formy i postawy uzyskiwanego dochodu, czyli np. zarówno z tytułu wynagrodzenia ze stosunku pracy, emerytury, renty, dochodu z działalności gospodarczej, dochodu z umowy zlecenia czy o dzieło. Nie ma tu także znaczenia wysokość uzyskanego dochodu. To zaś oznacza, że podatnik uzyskujący roczne dochody mieszczące się w drugim przedziale dochodowym, np. w wysokości 90 000 zł również korzysta z dochodu wolnego od podatku.
Postrzeganie systemu podatku dochodowego jedynie poprzez wysokość „kwoty wolnej od podatku” to zbyt duże uproszczenie. Jest on bowiem, o wiele bardziej złożony, ponieważ na wysokość obciążeń podatkowych wpływają zarówno parametry skali podatkowej, tj. stawki podatku, progi dochodu jak i kwota zmniejszająca podatek. Znaczenie mają również preferencje podatkowe, w tym także te dotyczące sposobu opodatkowania dochodów przez małżonków albo osoby samotnie wychowujące dzieci. Ponadto, ulgi odliczane od dochodu np. składki na ubezpieczenia społeczne, darowizny, a także szeroki katalog dochodów zwolnionych od podatku, które zwiększają realny dochód podatnika, a nie są opodatkowane.
Zatem koncentrowanie się na wysokości kwoty zmniejszającej podatek nie daje pełnego obrazu faktycznych obciążeń podatkowych. Choć ta kwota jest stosunkowo niska, to i tak płacimy niższy PIT niż nam się wydaje. Według danych z zeznań podatkowych za 2013 r. średnia efektywna stawka podatku dochodowego od osób fizycznych wyniosła 8,24%, w tym 7,13% w pierwszym przedziale dochodu (do kwoty 85 528 zł) i 15,73% w drugim przedziale dochodu (powyżej 85 528 zł).
W ostatnich latach zainicjowano także szereg działań wspierających rodziny. Można tu wymienić choćby wprowadzenie Karty Dużej Rodziny, zwiększenie kwoty ulgi na dzieci, wprowadzenie mechanizmu „złotówka za złotówkę” do systemu świadczeń rodzinnych. Ponadto, waloryzację świadczenia pielęgnacyjnego, objęcie młodych matek, którym nie przysługuje zasiłek macierzyński rocznym świadczeniem macierzyńskim w wysokości 1000 zł. To wszystko powinniśmy zaliczać do systemu określającego wysokość „kwoty wolnej od podatku”.
Infor.pl: Czy Ministerstwo pracuje nad koncepcją objęcia podatkiem dochodowym rolników? Jeżeli tak, to jakie są założenia tej koncepcji.
Jarosław Neneman: Obecnie nie ma takich prac.
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Podatek katastralny
Infor.pl: Niemal wszyscy eksperci podatkowi zgodnie podnoszą, że Polska ma archaiczny model opodatkowania nieruchomości. Podatek oblicza się co do zasady „od metra kwadratowego” a nie od wartości. Podatek katastralny obecny w wielu systemach podatkowych ma w polskiej opinii publicznej bardzo negatywny odbiór. Co jakiś czas Ministerstwo Finansów dementuje pogłoski, że pracuje nad wprowadzeniem tego podatku. Czy MF nie forsuje tego nowoczesnego podatku właśnie z uwagi na „zły klimat” polityczny? Może wystarczyłoby zaproponować zwolnienie z tego podatku pierwszych mieszkań i domów. Opinia publiczna być może przyklasnęłaby opodatkowaniu tych zamożnych, którzy posiadają więcej niż jeden dom lub mieszkanie.
Jarosław Neneman: Tak to prawda, podatek jest archaiczny. Jednak obecnie nie prowadzimy prac dotyczących podatku katastralnego czy też szerszych zmian dotyczących obowiązującego podatku od nieruchomości.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Paweł Huczko