Rząd przyjął 13 października 2015 r. kierunkowe założenia nowej Ordynacji podatkowej opracowane przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego, kierowaną przez prof. Leonarda Etela.
Alicja Sarna, doradca podatkowy z MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, pozytywnie oceniła umieszczenie w założeniach Ordynacji podatkowej zasad ogólnych prawa podatkowego - wytycznych, które nie dotyczą samego postępowania. Wskazała, że Ordynacja wymaga uporządkowania, niektóre kwestie muszą zostać ujednolicone, należy przepisy napisać kompleksowo od nowa, a nie łatać dziury. "Moim zdaniem to jest krok w dobrym kierunku" - podkreśliła.
Pochwaliła ujęcie w założeniach regulacji dot. pozaspornych form załatwiania spraw z fiskusem w formie mediacji czy porozumień itp. "Diabeł tkwi jednak w szczegółach, bowiem nie wiemy, jak silna będzie wola przedstawicieli organów podatkowych do prowadzenia tego typu działań" - powiedziała.
Zaznaczyła, że nie zgadza się jednak z koncepcją przedawnienia zobowiązań podatkowych. "Tak naprawdę nastąpi wydłużenie przedawnienia zobowiązania podatkowego" - oceniła. Sarna dodała, że poza zmianą przepisów konieczna jest też zmiana podejścia urzędników skarbowych do stosowania przepisów. "Urzędnik nie może patrzeć na podatnika jak na potencjalnego przestępcę" - uznała ekspertka.
Także zdaniem specjalistów podatkowych z Konfederacji Lewiatan nowa Ordynacja podatkowa jest potrzebna tak samo, jak nowe spojrzenie administracji podatkowej na podatnika. "Powinna ona uwzględniać zasadę zaufania obywatela do państwa, jak i państwa do obywatela" - napisano w komentarzu. Według organizacji przepisy prawa podatkowego powinny być proste i zrozumiałe dla wszystkich.
"Pozytywnie przyjmujemy zawartą w założeniach propozycję skatalogowania praw i obowiązków podatnika. Chodzi o wskazanie praw przysługujących obywatelom, ochronę pozycji podatnika i skierowanie do urzędów jasnych wytycznych postępowania - wielu podatników nie zna swoich uprawnień, więc katalog z ordynacji ułatwi im zidentyfikowanie zachowań urzędniczych, które wykraczają poza przyjęty kanon, a w konsekwencji ułatwią dochodzenie swoich praw" - oceniono.
Aprobatę organizacji zyskała koncepcja wprowadzenia do Ordynacji zakazu nadużywania prawa przez organy podatkowe, tym bardziej w kontekście proponowanego wprowadzenia klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, zasady pragmatyzmu, która miałaby się przejawiać w niepodejmowaniu przez organy działań nieekonomicznych, oraz zasady rozstrzygania wątpliwości podatkowych na korzyść podatników.
Zaznaczono, że przy projektowaniu klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania trzeba będzie uwzględnić sposób jej stosowania i zabezpieczyć podatnika przed nadużyciami ze strony aparatu skarbowego.
Lewiatan krytykuje zaś propozycje ograniczenia dostępu do interpretacji indywidualnych oraz projekt regulacji dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych, zaznaczając, że w niektórych przypadkach zobowiązania podatkowe będą się przedawniać po upływie 15 lat. "Tak długi okres jest w naszej ocenie zasadny i stoi w sprzeczności z celami nowej regulacji służącej zapewnieniu funkcji gwarancyjnej i stabilizacyjnej przedawnienia" - dodano.
Polecamy: 500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)
Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)
Komitet Podatkowy Pracodawców RP zwrócił uwagę na cele, które przyświecały autorom projektu: zwiększenie ochrony praw podatnika oraz podwyższenie skuteczności wymiaru i poboru podatków. Jako rozwiązanie kontrowersyjne wskazano jednak klauzule przeciw unikaniu opodatkowania, która "mogłaby się okazać szkodliwym narzędziem w rękach administracji skarbowej".
Pracodawcy RP pozytywnie ocenili jednak np. zmiany dotyczące przedawnień, pełnomocnictw ogólnych, interpretacji indywidualnych czy uporządkowanie kwestii dot. kontroli podatkowych. Według organizacji nic nie stało na przeszkodzie, by te korzystne dla podatników zmiany wprowadzić do obowiązującej Ordynacji podatkowej.
"Ze względu na zbliżające się wybory parlamentarne los nowej Ordynacji podatkowej pozostaje niepewny. Ministerstwo Finansów skupiło całą swoją uwagę na tworzeniu aktu, którego ostateczny kształt może nie ujrzeć światła dziennego. Jednakże potrzeba reform w polskim systemie podatkowym jest na tyle silna, że każde odłożenie w czasie niezbędnych zmian stanowi działanie szkodliwe zarówno dla podatników, jak i dla kondycji państwa. Dlatego też należy niezwłocznie wprowadzić zmiany do obowiązującej ustawy, tak aby realnie poprawić sytuację podatników oraz zapewnić należytą ochronę przysługujących im praw" - oceniono. (PAP)