– Osoby podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, np. pracownicy, nabywają prawo do zasiłku po okresie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia, a osoby dobrowolnie ubezpieczone, czyli prowadzące działalność – po okresie 90 dni. Do okresu ubezpieczenia chorobowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy, jeżeli przerwa nie przekracza 30 dni oraz jeżeli jest spowodowana urlopem wychowawczym lub bezpłatnym, albo odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego – tłumaczy w rozmowie z agencją Newseria Biznes Katarzyna Turant, specjalista w Departamencie Zasiłków w Centrali ZUS.
Jeśli niezdolność do pracy trwa w ciągu roku kalendarzowym łącznie więcej niż 33 dni, pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego. W przypadku osób, które ukończyły 50 lat, ma to miejsce już po 14 dniach.
Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia
– Pracownik zachowuje prawo do 100 proc. wynagrodzenia, jeżeli niezdolność nastąpiła w wyniku wypadku przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy. Podobnie będzie w przypadku, gdy niezdolność przypada w okresie ciąży czy poddania się badaniom dla dawców szpiku, tkanek i narządów oraz jeżeli ktoś jest już w szpitalu z powodu oddawania narządu. Wynagrodzenie przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nawet za dni wolne od pracy. Należy też pamiętać o tym, że wynagrodzenia nie wypłaca się osobom prowadzącym działalność, które od pierwszego dnia mają zasiłek chorobowy – wskazuje Turant.
Zdarzają się sytuacje, w których wypłata zasiłku następuje później. Jeśli niezdolność do pracy nastąpiła na skutek nadużycia alkoholu, świadczenie nie przysługuje za pierwsze 5 dni. W uzasadnionych przypadkach zasiłek nie będzie w ogóle przysługiwał – jeśli niezdolność do pracy została spowodowana nieumyślnym przestępstwem lub wykroczeniem. Warto też pamiętać o tym, że zasiłek chorobowy może zostać wstrzymany, a data zwolnienia skorygowana, jeśli podczas badania lekarz orzecznik uzna, że chory jest już zdolny do pracy.
– Pracownik, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Nie ma znaczenia to, czy praca, którą wykonuje, jest lekka czy ciężka, umysłowa czy fizyczna, czy ma jakikolwiek wpływ na proces zdrowienia. Liczy się sam fakt wykonywania pracy. Ustawodawca przez pracę rozumie wykonywanie pracy na podstawie jakiegokolwiek stosunku prawnego, czy to umowy o dzieło, czy umowy-zlecenie, czy nawet wykonywania jednoosobowej działalności gospodarczej – podkreśla Wojciech Kałasa, radca prawny.
Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Polecamy: Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne (książka + CD)
W pierwszym półroczu tego roku ZUS przeprowadził ponad 298 tys. kontroli zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy. W efekcie wydano ok. 12,5 tys. decyzji o wstrzymaniu wypłaty zasiłku na łączną kwotę blisko 7,5 mln zł.
Osobom ubezpieczonym przysługuje również zasiłek opiekuńczy.
– Wypłaca się go za okres zwolnienia od pracy z tytułu osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem przez okres 60 dni, jeżeli sprawowana jest opieka nad zdrowym dzieckiem do 8 lat, nad chorym dzieckiem do lat 14 oraz przez okres 14 dni, jeżeli sprawowana jest opieka nad dzieckiem powyżej 14 lat lub na innego chorego członka rodziny. Taki wymiar przysługuje łącznie ojcu i matce, niezależnie od liczby dzieci w rodzinie czy od liczby osób uprawnionych do zasiłku chorobowego oraz niezależnie od liczby osób, które pozostają pod naszą opieką – przypomina Katarzyna Turant z ZUS.