Zgodnie z projektem rodziny będą otrzymywać świadczenie wychowawcze – 500 zł co miesiąc na dziecko. Będzie to kwota „na rękę” (zwolniona z podatku dochodowego) i nie będzie mógł jej zająć komornik. Według rządu program będzie służyć realizacji aktywnej polityki rodzinnej. Ma zmniejszyć obciążenia finansowe rodzin związane z wychowywaniem potomstwa, a tym samym zachęcać do posiadania większej liczby dzieci.
Polecamy: Rodzina 500+ (PDF)
Ma też być inwestycją w rozwój polskich rodzin i elementem poprawiającym ich sytuację materialną oraz demograficzną w kraju. Zgodnie z szacunkami z programu skorzysta 2,7 mln polskich rodzin, a świadczenie wychowawcze otrzyma ponad 3,7 mln dzieci. W 2016 r. z budżetu państwa na ten cel trafi ponad 17 mld zł.
W myśl projektu, wszystkim rodzinom - bez względu na osiągany dochód - będzie wypłacane 500 zł miesięcznie na drugie i kolejne dziecko do ukończenia przez nie 18 lat. Rodziny, w których dochód na osobę nie przekroczy 800 lub 1200 zł (rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym), będą mogły otrzymać 500 zł co miesiąc również na pierwsze dziecko. Gdy w rodzinie z dwójką dzieci jedno ukończy 18 lat, a drugie będzie młodsze, wtedy świadczenie będzie przysługiwało na młodsze dziecko, jeśli zostanie spełnione kryterium dochodowe.
Świadczenie wychowawcze nie będzie wliczane do dochodu przy ubieganiu się o świadczenia z innych systemów wspierających rodzinę. W szczególności dotyczy to świadczeń rodzinnych, z pomocy społecznej i funduszu alimentacyjnego. Nie zniknie też ulga podatkowa na dzieci.
Świadczenie wychowawcze będzie przysługiwać matce, ojcu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu dziecka. W przypadku zbiegu prawa do świadczenia zostanie ono wypłacone tej osobie, która faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeśli wójt, burmistrz lub prezydent miasta będzie miał wątpliwości, kto faktycznie opiekuje się dzieckiem, będzie mógł zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Projekt zakłada, że do ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej zostanie wprowadzone rozwiązanie analogiczne do świadczenia wychowawczego. Będzie to dodatek wychowawczy, przysługujący w takiej samej wysokości (500 zł) na dziecko w rodzinie zastępczej czy rodzinnym domu dziecka do ukończenia przez nie 18 lat.
Aby otrzymać świadczenie wychowawcze trzeba będzie złożyć wniosek (przez internet lub osobiście) w urzędzie gminy lub miasta albo ośrodku pomocy społecznej. Tylko rodzice ubiegający się o świadczenie na pierwsze dziecko będą musieli dokumentować swoją sytuację dochodową. Jednak i w tym przypadku najważniejsze dokumenty gmina pozyska samodzielnie. Wnioski będzie można składać od dnia wejścia ustawy w życie. Jeśli rodzice złożą wniosek w ciągu pierwszych 3 miesięcy, dostaną wyrównanie wstecz – za okres od wejścia przepisów w życie.
Świadczenie będzie przyznawane co do zasady na 12-miesięczne okresy od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego. Jednak pierwszy okres, ze względu na przewidywany start programu w II kwartale br. będzie dłuższy i będzie trwał od dnia wejścia w życie ustawy do 30 września 2017 r. Rozpatrująca projekt po pierwszym czytaniu Komisja Polityki Społecznej i Rodziny wniosła o przyjęcie go z poprawkami, które m.in. rozszerzają możliwość składania wniosku o świadczenie wychowawcze drogą elektroniczną – będzie to można zrobić także za pośrednictwem bankowości internetowej.
Komisja zaproponowała także, aby w przypadku sprawowania przez rodziców opieki naprzemiennej nad dzieckiem, było ono zaliczane jednocześnie do rodziny każdego rodzica.
Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Doprecyzowano również m.in., że świadczenie będzie ustalane proporcjonalnie, gdy dziecko urodzi się lub ukończy 18 lat w ciągu danego miesiąca.
Komisja wprowadziła też poprawkę, zgodnie z którą także rodziny zastępcze będą miały 3 miesiące na złożenie wniosku o przysługujące im pieniądze, podobnie jak pozostałe rodziny.
Na etapie komisyjnym zaproponowano również, aby Rada Ministrów miała możliwość podnoszenia nie tylko wysokości świadczeń, ale i progów dochodowych.
Przyjęto też m.in. poprawki umożliwiające składanie wniosków drogą elektroniczną za pomocą systemu teleinformatycznego udostępnionego przez ZUS i systemy bankowości elektronicznej. Komisja poparła również poprawkę ułatwiającą przyznawanie świadczeń samotnym rodzicom; dzięki niej - jak tłumaczył wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Bartosz Marczuk - takie osoby płynnie otrzymają świadczenie, bez konieczności pozywania drugiego rodzica o alimenty.
Rządowy projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci - przebieg procedury legislacyjnej
Sprawozdanie komisji na forum Sejmu przedstawiła posłanka Beata Mazurek. W związku z poprawkami zgłoszonymi podczas drugiego czytania projekt został ponownie skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
Źródło: Sejm, PAP