Projekt dużej nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, który jest już po uzgodnieniach międzyresortowych, przewiduje zmiany zasad opodatkowania VAT budynków i budowli. Wszystkie budynki i budowle lub ich części mają być objęte zwolnieniem z VAT po pierwszym zasiedleniu. Będzie też możliwość wyboru opodatkowania VAT dostawy takich towarów. Według ekspertów nowe rozwiązania powinny ułatwić rozliczenia VAT. Są też niezbędne, bo dostosowują nasze regulacje do dyrektywy unijnej.
Wzorem prawa unijnego
Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, celem wspomnianych zmian jest m.in. dostosowanie polskiej ustawy do Dyrektywy 2006/112/WE poprzez objęcie zwolnieniem z VAT również dostawy budynków o charakterze niemieszkalnym, budowli lub ich części, z wyjątkiem ich dostawy przed pierwszym zasiedleniem.
Tomasz Cichy, doradca podatkowy z departamentu prawa podatkowego Kancelarii Prawnej Grynhoff Woźny Maliński, wyjaśnia, że ustawa o VAT w art. 2 pkt 14 zawiera legalną definicję pierwszego zasiedlenia. Przez pojęcie to rozumie się wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.
- Autorzy projektu nie przygotowali zmiany w zakresie definicji pierwszego zasiedlenia. To niedopatrzenie powinno zostać usunięte, aby nie prowadziło do sytuacji niejasnych - radzi Tomasz Cichy.
Szersze zwolnienie
Skoro propozycja wprowadzenia generalnego zwolnienia z VAT dla dostawy budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem dostawy przed ich pierwszym zasiedleniem, ma na celu dostosowanie przepisów krajowych do regulacji dyrektywy VAT, powstaje pytanie, czy dziś mamy prawo w tym zakre- sie sprzeczne z przepisami UE.
Marek Wojda, doradca podatkowy w Baker & McKenzie, odpowiada, że obecne przepisy nieprecyzyjnie implementują dyrektywę, zawężając zakres zwolnienia dla tych towarów.
- Zwolnieniu podlega dostawa obiektów budownictwa mieszkaniowego z wyjątkiem tych, które mają być zasiedlone po raz pierwszy. Ponadto m.in. dostawa budynków podlega zwolnieniu, jeśli spełniają kryteria towarów używanych, a podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT - tłumaczy Marek Wojda.
Dodaje, że zgodnie z projektem zakres zwolnienia ma być szerszy. Zwolnienie nie będzie uzależnione od celu mieszkaniowego czy kwalifikacji jako towar używany (definicja towarów używanych ma być uchylona). Tak jak obecnie opodatkowana byłaby jednak dostawa budynków używanych krócej niż pięć lat w przypadku poniesienia określonych nakładów uprawniających do odliczenia VAT.
- Projekt przyznaje podatnikowi możliwość rezygnacji ze zwolnienia, pod warunkiem m.in. że nabywca będzie używał nieruchomości do celów działalności uprawniającej do odliczenia co najmniej 50 proc. podatku naliczonego - podkreśla nasz rozmówca z Baker & McKenzie.
Projekt nowelizacji ustawy o VAT, poza zwolnieniem dla budowli i budynków, przewiduje możliwość wyboru opodatkowania transakcji związanych z dostawą takich obiektów.
Wybór opodatkowania
Wojciech Śliż, starszy menedżer w zespole do spraw sektora nieruchomości PricewaterhouseCoopers, wyjaśnia, że to rozwiązanie spowoduje, że zachowana zostanie zasada neutralności VAT (tzn. nie ulegnie on kumulacji na żadnym z etapów obrotu). Jednocześnie ustawodawca odchodzi od krytykowanego zwolnienia transakcji z VAT w oparciu o definicję tzw. towarów używanych.
- Wprowadzenie nowych przepisów w założeniu powinno w znaczący sposób ułatwić podmiotom działającym na rynku nieruchomości prawidłowe opodatkowanie transakcji VAT. Wyeliminowana zostanie np. konieczność przeprowadzania skomplikowanych dla wielu podatników analiz przesłanek uznania danego towaru za używany - podkreśla Wojciech Śliż.
Według niego, największych zmian jednak możemy oczekiwać w obrocie nieruchomościami na rynku wtórnym. Wprowadzenie opcji opodatkowania w znaczący sposób uatrakcyjni funkcjonowanie firm deweloperskich na wtórnym (w rozumieniu przepisów VAT) rynku mieszkaniowym. Firmy takie będą mogły odliczyć VAT przy zakupie nieruchomości mieszkalnych z rynku pierwotnego i opodatkować VAT sprzedaż na rzecz ostatecznego konsumenta.
- Z wprowadzenia opcji opodatkowania chętnie skorzystają także wszystkie podmioty pragnące obniżyć koszty związane z nabyciem używanych budynków, ale także gruntów zabudowanych używanym budynkiem lub budowlą. Skorzystanie z opcji opodatkowania VAT pozwoli bowiem na wyeliminowanie kosztów podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu takich transakcji - konkluduje Wojciech Śliż.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Opodatkowanie VAT budynków i budowli
22 proc. wynosi stawka VAT na budynki i budowle
7 proc. wynosi stawka VAT na obiekty budownictwa mieszkaniowego
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl