ROZMOWA
OECD opublikowała w kwietniu 2008 r. projekt nowelizacji Modelowej Konwencji, która ma zostać wprowadzona jeszcze w tym roku. Jakie zmiany wprowadzi ta nowelizacja?
- Zmiany planowane przez OECD dotyczą Modelowej Konwencji OECD (MK OECD) w minimalnym zakresie, ale w znacznie szerszym obejmują oficjalny Komentarz do MK OECD. Zmiany w MK OECD dotyczą jedynie art. 25 (procedura wzajemnego porozumiewania się) i głównie koncentrują się na możliwości rozpoczęcia procedury arbitrażowej w przypadku, gdyby tzw. właściwe władze obu państw - stron umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie osiągnęły porozumienia w ciągu dwóch lat od czasu zgłoszenia jednej z nich danej kwestii.
Projekt nowelizacji Modelowej Konwencji OECD zakłada m.in. zmianę definicji miejsca zarządu spółki. Co w tej definicji będzie nowego?
- Zmiany dotyczą Komentarza do MK OECD - w odniesieniu do art. 4. W szczególności z par. 24 Komentarza do art. 4 zostanie usunięte zdanie stwierdzające, że miejscem faktycznego zarządu jest zwykle miejsce, w którym podejmują decyzje najważniejsze osoby z kierownictwa spółki (np. rada dyrektorów (zarząd)), miejsce, gdzie określane są działania, które mają zostać podjęte przez daną osobę jako taką.
Do treści Komentarza do art. 4 zostanie dodany nowy punkt, mówiący m.in. o tym, że niektóre państwa uznają przypadki podwójnej siedziby osób innych niż osoby fizyczne za względnie rzadkie i że powinny być one każdorazowo indywidualnie rozpatrywanie. Jak to wygląda w praktyce?
- Niektóre państwa uznają takie każdorazowe indywidualne rozpatrywanie danego przypadku za najlepsze podejście do rozwiązania trudności związanych z określeniem miejsca faktycznego zarządu osoby prawnej, które to trudności mogą wynikać z faktu zastosowania nowych technik komunikowania się. Państwa te mają swobodę pozostawienia kwestii określenia siedziby takich osób do decyzji tzw. właściwych władz.
Czy dotychczasowa procedura była zła?
- Nie. Dotychczasowa, dość jasna zasada, że w przypadku osoby innej niż osoba fizyczna, o jej siedzibie decyduje miejsce jej faktycznego zarządu, zostanie zastąpiona bardziej uznaniową i skomplikowaną procedurą tzw. wzajemnego porozumiewania się.
Zmienią się także zasady ustalania miejsca zamieszkania dla celów podatkowych w przypadku wystąpienia kolizji (np. przy posiadaniu miejsca zamieszkania w dwóch państwach). Jak będzie ustalane miejsce zamieszkania?
- Zmiany te ściśle wiążą się ze zmianami, o których była mowa wyżej, i są ich konsekwencją. W tym celu obecny par. 3 art. 4 MK OECD mógłby zostać zastąpiony nowym postanowieniem, mówiącym, że w przypadku gdy osoba inna niż osoba fizyczna jest rezydentem obu umawiających się państw, właściwe władze tych państw podejmą działania do określenia - w drodze wzajemnego porozumienia - siedziby takiej osoby dla celów zastosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, uwzględniając miejsce faktycznego zarządu, miejsce utworzenia (inkorporacji) tej osoby i inne istotne czynniki. Przy braku takiego wzajemnego porozumienia osoba prawna nie będzie uprawniona do jakiejkolwiek ulgi lub zwolnienia, z wyjątkiem uzgodnionego pomiędzy właściwymi władzami obu umawiających się państw.
Wprowadzona ma być także zasada liczenia 183 dni dla celów podatkowych. Jak to będzie wyglądać?
- Zmiany te dotyczą Komentarza do MK OECD w odniesieniu do art. 15. W szczególności, do obecnej treści Komentarza zostanie dodany nowy punkt - o charakterze wyjaśnienia - zgodnie z którym dni, podczas których dana osoba była rezydentem - dla celów podatkowych - państwa, w którym uzyskała dochód z tytułu pracy zarobkowej, nie powinny być wliczane do okresu 183 dni przypadających w okresie kolejnych 12 miesięcy, pozwalających (przy spełnieniu dwóch dodatkowych warunków) na unikniecie opodatkowania tego dochodu w państwie, w którym wykonywana jest praca.
• Czy te zmiany są potrzebne i jakie będą miały skutki, m.in. dla polskich podatników?
- Zmiany nie mają istotnego charakteru. Być może w pewnym zakresie były one potrzebne ze względu na pojawiające się dyskusje w tym zakresie. Zmiany do Komentarza do MK OECD w zakresie art. 4 nie są zmianami ułatwiającymi stosowanie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w praktyce. Procedura wzajemnego porozumiewania się jest zwykle czasochłonna i z punktu widzenia podatnika nowe zasady ustalania siedziby osoby innej niż osoba fizyczna stanowią regres w stosunku do reguł dotychczasowej wykładni, dającej wyraźny prymat miejscu faktycznego zarządu danej osoby. Z kolei zmiana dotycząca Komentarza do art. 15 MK OECD ma charakter wyjaśniający, nie zmieniający w niczym koncepcji dotychczasowej tzw. zasady 183 dni. Zmiany te nie będą miały szczególnych konsekwencji dla polskich podatników.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Fot. Wojciech Górski
Janusz Fiszer, partner w Kancelarii Prawnej White & Case i docent UW
Rozmawiała Ewa Matyszewska