W ostatnim czasie Polska mocno uczestniczy w działaniach międzynarodowych mających na celu wymianę danych podatkowych o transakcjach dokonywanych poza Polską przez krajowych podatników (rezydentów podatkowych). Jako wykonanie tych działań w krajowym prawodawstwie pojawiła się ustawa o wymianie informacji podatkowych.
Ustawa o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. z 2017, poz. 648) reguluje wymianę informacji podatkowych na wniosek i z urzędu z państwami członkowskimi (dział II) oraz automatyczną wymianę informacji o rachunkach raportowanych (dział III), o interpretacjach podatkowych i decyzjach w sprawach cen transakcyjnych (dział IV), a także o jednostkach wchodzących w skład grupy podmiotów (dział V), którą stosuje się z państwami członkowskimi UE oraz pozostałymi państwami uczestniczącymi.
Organem w sprawach wymiany informacji podatkowych z innymi państwami jest Szef KAS, który decyduje o udzieleniu, jak i uzyskaniu informacji podatkowych.
Polskie organy podatkowe mogą zastosować prawo podatkowe do opodatkowania dochodu, który polski podatnik uzyskał za granicą tylko wówczas, gdy będą posiadać wiedzę na temat zdarzenia pociągającego za sobą opodatkowanie tego dochodu.
Krajowe przepisy nakładają na podatników obowiązek rozliczenia dochodów zagranicznych – nawet tych, które faktycznie nigdy do Polski nie dotarły, bo np. zostały wydane na nabycie dóbr lub usług poza granicami RP. Brak takiego ujawnienia to uchylanie się od opodatkowania, co stanowi niezgodne z prawem zachowanie (wykroczenie lub przestępstwo, granica między wykroczeniem a przestępstwem to pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia, 10.000 zł w 2017 r.) i dlatego podlega sankcjom karnym skarbowym – karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Samo zaś ustalenie przychodów (dochodów) nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych opodatkowane jest wg stawki 75% podstawy opodatkowania.
Polecamy: INFORLEX Księgowość
Dane wymieniane z urzędu
Szef KAS przynajmniej raz w roku w terminie sześciu miesięcy od zakończenia roku podatkowego udziela z urzędu właściwemu organowi państwa członkowskiego informacji podatkowych o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, będących rezydentami podatkowymi danego państwa członkowskiego, jeżeli ich dochody zostały wykazane w deklaracjach podatkowych składanych przez płatników tego podatku. Dotyczy to dochodów z tytułu:
- stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy, pracy nakładczej,
- zasiłków pieniężnych wypłaconych przez zakład pracy,
- działalności wykonywanej osobiście przez osoby fizyczne należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych oraz
- emerytur lub rent oraz innych świadczeń krajowych o podobnym charakterze (tj. rent strukturalnych, rent socjalnych, świadczeń przedemerytalnych, zasiłków przedemerytalnych i nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych).
Ponadto Szef KAS udziela z urzędu informacji podatkowych niezwłocznie, nie później niż w ciągu miesiąca od uzyskania dostępu do informacji podatkowych, gdy:
- jest uprawdopodobnione uszczuplenie należności podatkowych lub obejście przepisów prawa podatkowego państwa członkowskiego; albo
- korzystanie przez podatnika z ulg podatkowych może być podstawą powstania obowiązku podatkowego lub zwiększenia zobowiązania podatkowego w państwie członkowskim; albo
- ustalenia postępowania podatkowego lub kontrolnego dokonane na podstawie informacji podatkowych uzyskanych od właściwego organu państwa członkowskiego mogą być użyteczne do prawidłowego określania podstaw opodatkowania i wysokości zobowiązania podatkowego.
Ustawę o wymianie informacji podatkowych stosuje się „symetrycznie” w tym znaczeniu, że Szef KAS będzie udzielał informacji o nierezydentach mających związek z Polską, a zagraniczne organy podatkowe będą udzielały informacji o polskich rezydentach mających związek z ich państwami.
Mimo tego, że przepisy przedmiotowe w Polsce obowiązują stosunkowo niedawno, są już pierwsze praktyczne efekty stosowania przedmiotowych regulacji w innych Państwach będących stronami zawieranych porozumień międzynarodowych. Przykładowo w uznawanej za mekkę bankowości prywatnej Szwajcarii, trwa obecnie zorganizowana akcja pozyskiwania przez tamtejsze federalne organy podatkowe danych podatkowych od banków działających w tym kraju. Najczęściej banki w tym celu żądają od swoich klientów zgód na przekazywanie informacji o:
- prowadzonych na ich rzecz rachunkach bankowych i inwestycyjnych,
- obrotach realizowanych na tych rachunkach czy też
- saldach aktywów zgromadzonych w banku.
Zgodnie z obowiązującymi w Szwajcarii zasadami ochrony tajemnicy bankowej, klient może odmówić wyrażenia takiej zgody. W takim zaś przypadku będzie zobowiązany do przekazania przedmiotowych informacji samodzielnie i bezpośrednio do organu podatkowego odpowiedzialnego za zebranie danych niezbędnych do wymiany informacji. Tym sposobem Ministerstwo Finansów, najdalej do połowy 2018 roku wejdzie w posiadanie informacji o wszystkich rachunkach prowadzonych na rzecz polskich obywateli w szwajcarskich bankach, a także o wartości aktywów finansowych zdeponowanych w tych instytucjach. Warto w tych okolicznościach przyjrzeć się jeszcze raz swoim rozliczeniom podatkowym i w razie stwierdzenia luk albo pomyłek związanych z transakcjami poza granicami RP, skorygować rozliczenia roczne zanim przyjdzie do nas urząd skarbowy.
Krzysztof Wiśniewski,
Doradca podatkowy w Departamencie Doradztwa Podatkowego i Prawnego w Mariański Group Kancelaria Prawno-Podatkowa.