Spór dotyczący opodatkowania podatkiem od nieruchomości wyrobisk górniczych może rozstrzygnąć Trybunał Konstytucyjny (TK). Odmówił on jednak rozpatrzenia skargi konstytucyjnej złożonej przez KGHM, gdyż uznał, że spółka nie ma możliwości złożenia skargi. W związku z tym prezes Związku Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich, aby to on wystąpił ze skargą konstytucyjną do TK. Rzecznik po analizie problemu nie znalazł jednak podstaw prawnych do skierowania wniosku do TK w tej sprawie.
Wszystkie kopalnie czekają
Rozstrzygnięciem Trybunału Konstytucyjnego zainteresowane są wszystkie kopalnie i gminy, na których terenie one działają. W praktyce gra toczy się o ponad miliard złotych, który kopalnie musiałyby zapłacić, jeśli gminy i miasta (organy podatkowe właściwe w sprawach podatku od nieruchomości) zaczną egzekwować podatek. Jeśli jednak kopalnie będą musiały uiścić podatek, to - jak przekonują Tomasz Konik oraz Agnieszka Walter, eksperci firmy Deloitte - spowodowałoby to zwiększenie cen energii oraz powiększyło inflację. Skutki odczułaby zatem cała gospodarka. Jednak najbardziej zagrożone są same kopalnie.
- Są to pieniądze, których kopalnie nie mają lub mogłyby spożytkować na poprawę sytuacji ekonomicznej - swojej i swoich pracowników. Jeżeli będą musiały oddać te pieniądze gminom, staną na skraju bankructwa - mówi Agnieszka Walter z Deloitte.
Spór sądowy
Problem powstał po nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.), która - jak wskazywał ustawodawca - doprecyzowała wcześniejsze przepisy. Chodzi o definicję budowli, której nie było w ustawie przed 1 stycznia 2003 r., a która została wprowadzona na mocy nowelizacji. Przepis stanowi, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają m.in. budowle, natomiast budowlą jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.
Kopalnie twierdzą, że nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach nie zmieniła ich sytuacji i nie są one zobowiązane do zapłaty podatku. Innego zdania są organy podatkowe oraz sądy. W sprawie opodatkowania wyrobisk górniczych pojawiają się jednak kolejne argumenty świadczące o tym, że wyrobiska nie podlegają podatkowi od nieruchomości. W skargach do sądu nie podnoszono bowiem, że w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych znajduje się odniesienie do przepisów prawa budowlanego (a zatem również do prawa geologicznego i górniczego, z którego wynika, że wyrobiska nie są budowlą), przy czym za prawo budowlane należy - zdaniem ekspertów - uznać całe prawo budowlane, a nie - jak twierdzą organy podatkowe - wyłącznie ustawę Prawo budowlane. W argumentacji organów można doszukać się także nieścisłości. W ustawie Prawo budowlane znajduje się przepis, który stanowi wprost, że ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych. Organy podatkowe twierdzą jednak, że przepis ten nie ma znaczenia, ponieważ ustawa o podatkach i opłatach lokalnych odnosi się tylko do definicji budowli. Należy więc stosować tylko definicję budowli zawartą w ustawie Prawo budowlane, pomijając przepis dotyczący niestosowania tej ustawy do wyrobisk.
Podobnie stwierdził jednak NSA (sygn. akt II FSK 656/05).
NSA O WYROBISKACH GÓRNICZYCH
Przy określaniu przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości przepisy prawa budowlanego mają ograniczone zastosowanie. W rzeczywistości sprowadzają się jedynie do definicji budowli i urządzeń budowlanych związanych z obiektem budowlanym, zawartych w przepisach art. 3 pkt 3 i 9 ustawy Prawo budowlane. Budowle znajdujące się w wyrobisku górniczym są opodatkowane podatkiem od nieruchomości. Uzasadnienie wyroku NSA (sygn. akt II FSK 656/05)
Łukasz Zalewski
lukasz.zalewski@infor.pl